CD Recensies

WUORINEN: STRIJKKWARTET NR. 1; PIANOKWARTET NR. 2; JOSQUINIANA E.A.

Wuorinen: Scherzo voor piano; Strijkkwartet nr. 1; Viola variations; Strijkkwintet nr. 2. Peter Serkin (p), Lois Martin (va) en het Brentano kwartet. Naxos 8.559694 (72’39”). 2009

Wuorinen: Ashberyana; Praegustatum; Fenton songs deel 1 en 2; Ave Christe: Josquin; Josquiniana. Resp. Leon Williams (b), Sarah Rothenberg (p), James Pugh (tromb), Mark Steinberrg (v) en Charles Wuorinen (dir); Sarah Rothenberg (p); Lucy Shelton (s), Sarah Rothenberg (p), Alan Feinberg (p). Mark Steinberg (v), Nina Maria Lee (vc); Sarah Rothenberg (p) en Brentano kwartet. Naxos 8.559377 (61’28”). 2007

Het in 1992 geformeerde Amerikaanse Brentano kwartet ontleent zijn naam aan Antonie Brentano (1780-1869) die te boek staat als Beethovens unsterbliche Geliebte. Het maakte opnamen van onder meer Mozarts kwartet nr. 18 en kwintet nr.5 (Aeon AECD 0747),  Beethovens late kwartetten (Aeon AECD 1110,1223,1438), Bruce Adolphe (CRI 761) en Chung (Mode 235).

Maar hier wijdt het zich, omgeven door anderen, aan meest kamermuziekwerken van de in 1938 geboren Amerikaanse componist Charles Wuorinen (uitspraak: ‘Wornen’ met de ‘o’ als in ‘horn’). Onder de hedendaagse componisten is Wuorinen echt een Amerikaans unicum. In compositorisch opzicht is hij een knappe organisator die zich weliswaar bij voorkeur bedient van dressuurpogingen van Schönbergs twaalf noten, maar die tevens eenvoudiger passages rond kleinere toongroepen gebruikt als om te laten horen dat de klassieke expressie ook belangrijk is. Belangrijker dan rigide spreiding van tonen en intervallen. Maar hij schrijft ook over muziek (Simple Composition, Peters, 1979). In de nuttige reeks American Composers breekt Naxos een lans voor zijn kamermuziek

Het in 2007 voor pianist Peter Serkin geschreven Scherzo heeft een heel explosief karakter en laat in een minuut of tien een virtuoos beeld vol gedurig wisselde tempi en melodielijnen horen.

Het Strijkkwartet nr. 1 (1979) is een complex, gedurfd en echt ingewikkeld stuk. De altvioolvariaties werden in 2008 voor Lois Martin geschreven en is een bijna een kwartier durende instrumentale achtbaan. Felle muziek waaraan zo ongeveer alle mogelijke aspecten van het instrument, beginnend met een glissando op de laagste snaar en overgaand in een geagiteerd presto met daarna een rustig koraal. Een eenvoudige textuur staat tegenover volrijpe akkoorden.

Ook het tweede pianokwintet begint met een verbluffende langzame inleiding, die wordt gevolgd door een mat langzamer gedeelte waarin de muziek lijkt stil te staan voordat een kort rondo voor twee minuten nieuwe onrust zorgt. Maar de kern van het werk ligt besloten in het met emotie geladen vierde deel, waarna de afsluiting volgt met een moeilijk realiseerbare korte prestissimo finale.

Op de tweede cd zijn kamermuziekwerken met deels vocale inbreng uit de late jaren negentig tot 2007 bijeen gebracht. In Ashberyana klinken op muziek gezette gedichten van John Ashbery, in de beide delen Fenton Songs dito’s van John Fenton die deels lyrische bekentenissen zijn, maar die ook teruggaan tot de verschrikking van het Tianmen plein in Peking. Dan zijn daar twee heel persoonlijke pianostukken; eentje daarvan is opgedragen aan dirigent James Levine. Het zesdelige Josquiniana, voorafgegaan door het vijf minuten vergende Ave Christe, Josquin wordt gevolgd door een nader eerbetoon aan Josquin Desprez, werd speciaal geschreven voor het Brentano kwartet. 

Samenvattend kan slechts worden vastgesteld dat alle tot de muzikale tanden gewapende uitvoerenden de componist volledig recht doen en voor een aantal muzikale openbaringen zorgen.