CD Recensies

IVES: SYMFONIEËN NR. 3 EN 4; HYMNES, TILSON THOMAS

Ives: Symfonieën nr. 3 ‘The camp meeting en 4; Gläser: ‘O for a thousand things’; Converse: ‘What a friend’; Mason: ‘There is a fountain’; Anon.: ‘Happy land’; Bradbury: ‘Just as I am’; Webster: ‘Sweet by and by’; Sweney ‘Beulah land’; Zeuner: ‘Ye christian heralds’; Marsch: ‘Jesus, lover of my soul’; Mason: ‘From Greenland’s icy mountains’, ‘Nearer, my God to thee’. San Francisco symfonie orkest en koor o.l.v. resp. Ragnar Bohlin en Michel Tilson Thomas met Peter Dugan (p). San Francisco symphony 821946-0074-2 (68’48”). 2017

Charles Ives begon in 1901 aan zijn Symfonie nr. 3 met de titel Camp Meeting, maar maakte het werk pas in 1911 af. Naar blijkt zijn alle drie delen gebaseerd op zijn eigen orgelwerken waarin hij in New England veel gezongen kerkhymnen citeert. Het werk moest tot 1946 wachten voordat Lou Harrison de première in New York gaf.

De symfonie heeft drie delen met de titels ‘Old folks gatherin’’ (andante maestoso), ‘Children’s day’ (allegro) en ‘Communion’ (largo).

Het interessante en eigenlijk ook wel voor de hand liggende van deze uitgave is, dat de uitvoering van de symfonie wordt voorafgegaan door een weergave van helder en heel goed unisono voorgedragen hymnes, 11 in getal, die een ontvankelijke sfeer scheppen voordat de symfonie begint. Koorleider Ragnar Bohlin verdient daar alle eer voor.

Als er iemand is die een directe, rode telefoonlijn heeft met het idioom van Ives, dan is dat wel Michael Tilson Thomas. Vandaar dat hij voor een verrassend mooie, heel frisse realisatie van deze Symfonie zorgt met een opwekkend eerste deel, een zorgeloos tweede en een warmbloedig derde. Mooier kan haast niet. 

Tilson Thomas maakte al eerder een opname van de vierdelige Symfonie nr. 4 uit 1916 (RCA 09026-63703-2). Ook dit werk   voor koor, piano, orgel en orkest moest bijna een halve eeuw wachten voordat het tot een eerste complete uitvoering kwam. Het gaat om een opsomming van alles waar hij jarenlang naar had gestreefd en van het hiervoor gebruikte materiaal putte jij uit ideeën uit zijn jaren in Yale. Het gebruik van verschillende ensembles binnen het orkest die in verschillende toonaarden en tempi spelen zorgde voor iets aparts. Dat liederen en hymnes als ruw materiaal werden gebruikt moet vooral het Amerikaanse publiek hebben aangesproken. De dirigent gebruikt hiervoor de kritische editie uit 1989 waarin pijnlijk nauwkeurig alle herzieningen hun plaats kregen. De weergave klinkt heel energiek en expressief.