CD Recensies

JANÁČEK: ORKESTWERKEN I-III, GARDNER

Janáček: Sinfonietta op. 60; Capriccio voor piano linkerhand, fluit, 2 trompetten en trombone ‘Vador’ JW. VII/12’; Suite Het sluwe vosje. Jean-Efflam Bavouzet, Ingela Øien (fl), Gary Peterson (tr), Jon Behnke (tr) en Christopher Dudley (tromb) met het Bergen filharmonisch orkest o.l.v. Edward Gardner. Chandos CHSA 5142 (64’05”). 2013

 

Janáček: Jaloezie JW. VI/10; Vioolconcert ‘De omzwerving van een kleine ziel; De ballade van Blanik JW. VI /16; Het kind van de violost; Dunaj; Taras Bulba JW. VI/15. James Ehnes (v), Melia Mandozzi (v), Susanna Andersson (s) met het Bergen filharmonisch orkest o.l.v. Edward Garner. Chandos CHSA 5156 (77’40”). 2014 

 

Janáček: Glagolitische mis JW. III/9; Adagio voor orkest JW. I/5; Ave Maria JW. II/14; Onze vader JW. IV/29. Sara Jakubiak (s), Susan Bickley (ms), Stuart Skelton (t), Gábor Bretz (bs), David Steward (v), Johannes Wik (hrp), Thomss Trotter en Karstein Askeland (org) met het Bergen filharmonisch koor, het Collegium musicum koor, het Edward Grieg koor, het Bergens kathedraalkoor en het Bergens filharmonisch orkest o.l.v. Edward Gardner. Chandos CHSA 5165 (63’22”). 2015

 

Met o.m. de Kozakkendans, Idylle, Dansen uit Lach, Servische ronde, de Suite voor strijkorkest en de Suite op. 3 heeft Gardner nog voor ruim een cd genoeg materiaal voor zijn opname van de volledige orkestwerken (inclusief koorwerk) van Janáček.

Maar de combinatie van bekend en onbekend materiaal voor elk van de drie tot op heden verschenen drie cd’s is aantrekkelijk. Voor menige luisteraar zal hier wat nieuws te ontdekken zijn. Bijvoorbeeld het korte vioolconcert als bijproduct van de opera Uit een dodenhuis, Jaloezie dat was bedoeld als ouverture voor de opera Jenufa, maar al bij de eerste repetitie werd weggelaten en De Donau dat bij de dood van de componist onaf op de lessenaar stond. Waar nodig ondernamen Leoš Faltus en Miloš Štedroň restauratiepogingen. Meer daarover is te lezen in het programmaboekje.

Interessant is het werken als De omzwerving van een kleine ziel, Het kind van de violist en De Donau nader te leren kennen. Eerstgenoemd werk ontstond na een bezoek van de componist aan Londen waar toen net een algemene staking was met waarschijnlijk een dodelijk slachtoffer. We horen een ontroerende vioolsolo van James Ehnes. 

Het kind van de violist is gebaseerd op een macaber volksverhaal, maar kan ook betrekking hebben op de tragische dood van beide kinderen van de componist. Het stuk is bijzonder georkestreerd met vierstemmige altviolen die soms con sordino spelen en een vrij solistische basklarinet. Concertmeester Milina Mandozzi geeft het stuk een geheimzinnig karakter. Ook De Donau is een indrukwekkend werk waarin Susanna Andersson in het derde deel een mooie, ook weer onvoltooide vocalise zingt. Ook de beide heel oorspronkelijke Ballades hebben iets raadselachtigs en fascinerends.

In de Glagolitische mis is het aangenaam te horen dat de solisten niet met een teveel aan Slavisch vibrato zingen en dat de gecombineerde koren zulk goed werk laten horen.

Waar een label als Supraphon deze werken ooit opnam met Tsjechische solisten en ensembles, ging Chandos met deels Engelse solisten naar Noorwegen. Maar het dient gezegd: het ensemble uit Bergen toont zich ook goed thuis in dit specifieke idioom en profiteert van de best denkbare opnamekwaliteit, voor wie dat wenst zelfs in surround sound.

Aan de hand van wat snelle vergelijkingen is makkelijk vast te stellen hoe goed de nieuwe vertolkingen zijn. Kies daarvoor de mooiste alternatieven. De Sinfonietta, Capriccio, Concertino Suite en Taras Bulba van Mackerras (Decca 448.255-2, 2 cd’s), Sinfonietta, de Suite het sluwe vosje, Taras Bulba Jaloezie Mackerras (Supraphon SU 3739-2), de Glagolitische mis van  Mackerras (Chandos CHAN 9310) of Rattle (EMI 566.980-2), Sinfonietta, Concertino en Taras Bulba Kubelik (DG 476.2196) en Vioolconcert Zehetmair (Warner 0927-40812-2).

Maar in het algemeen kan worden gezegd dat deze verse opnamen in artistiek, en zeker in opnametechnisch opzicht aan heel zware eisen voldoen.