Messiaen: Quatuor pour la fin du temps. Martin Fröst (kl), Janine Jansen (v), Lucas Debargue (va), Torleif Thedéen (vc). Sony 88985-36310-2 (47’19”). 2017
Het Quatuor pour la fin du temps werd geschreven en voor het eerst uitgevoerd toen Messiaen krijgsgevangene was in in Stalag VIIIA in Görlitz.Het markeert een omslag in zijn muzikale ontwikkeling, vooral op ritmisch gebied.
Maar de omstandigheden waaronder het werk tot stand kwam, waren zonder twijfel essentieel voor de ontvangst. De ongewone première op een ijskoude januariavond in 1941 op toevallig beschikbare instrumenten is een muzikale legende. De half uitgehongerde musici werden in aangrijpende stilte door hun medegevangenen beluisterd.
Het Quatuor is geïnspireerde door de levendige beeldspraak uit het bijbelboek Openbaringen en bevat een angstaanjagende weergave van bijvoorbeeld de trompetten die de apocalyps aankondigen. Twee delen zijn gewijd aan de engel die aankondigt dat er geen Tijd meer is en met een meditatieve evocatie van de eeuwigheid wordt het werk begonnen.
Verder zijn er twee ‘Louanges’, eentje voor cello en eentje voor viool. Het zijn lange lofzangen met melodieën die inderdaad naar goddelijke hoogten stijgen. Daarmee is het Quatuor een opmerkelijke getuigenis van geloof en hoop onder de meest uitzichtloze omstandigheden.
4 augustus 2017 voerden deze musici Rond Martin Fröst en Janine Jansen dit werk uit tijdens het Verbier festival. Die uitvoering werd door Medici tv geregistreerd en begin december 2017 wordt het nog driemaal in Canada en de V.S. uitgevoerd. Intussen is het gelukkig door Sony opgenomen.
De uitkomst behoort tot het mooiste en interessantste op dit gebied (zie ook de geactualiseerde Vergelijkende Discografie) omdat het viertal put uit een bijzondere uitvoeringsfilosofie die telkens opnieuw blijkt en waaraan niets mechanisch is in de plooibare verklanking met meesterlijke solobijdragen. Het is een vreugde deze geëngageerde uitvoering te horen. Losse eindjes komen er niet in voor en de zuivere muzikaliteit is optimaal.