CD Recensies

BACH, J.S.: VIOOLSONATES NR. 1-6, PODGER, PINNOCK

Bach, J.S.: Vioolsonates nr. 1-6 BWV 1014/9 met alternatief BWV 1019a; Sonate voor viool en b.c. in G BWV 1021; Cantabile uit Sonate nr. 6 BWV 1019a, versie 2. Rachel Podger, Joathan Manson (vdg), Trevor Pinnock (kl). Channel Classics CCS 14798 (2 cd’s, 2u.19’21”). 2000

 

De reeks van zes sonates is duidelijk niet voor de conventionele soloviool, baslijn en klavier voor harmonische opvulling maar voor alleen een klavecimbel dat met beide handen de volledig uitgeschreven partijen speelt. Vaak levert dit een triosonatestructuur op twee instrumenten op; viool en rechterhand klavecimbel boven de bas met optionele gamba. Elders is Bach inventiever. 

Sonate nr. 1 begint met vier maten alleen klavecimbel voordat de viool met een geheel zelfstandige melodielijn inzet. In het hele derde deel van sonate nr. 2 spelen viool en rechterhand klavecimbel een canon. Nr. 3 begint in duidelijk klassieke stijl als de viool boven een klavecimbelpartij met volle textuur zweeft: met de linkerhand in octaven; het derde deel heeft herhaalde klavecimbelakkoorden die er op papier heel pianistisch uitzien. Het vreemdst is het derde deel van sonate nr. 5 met een klavecimbelbegeleiding in gebroken akkoorden, een vioolpartij in herhaalde dubbellagen waarbij geen van beide instrumenten een melodie schept. In het derde deel van nr. 6 ontbreekt de viool volledig waardoor het concept van de baroksonate tot het uiterste wordt opgerekt.

Racel Podger en Trevor Pinnock benadrukken het ‘fantastische’ karakter van deze werken vrij van alle  formele, gedisciplineerde stijfheid. Prachtig glijdt Podger de eerste sonate binnen en zorgt zo meteen voor een hoogtepunt. Een ander mild hoogtepunt is het koesterende adagio uit BWV 1017; voor de rest sprakelt de muziek voornamelijk. Steeds is Podger hoogst muzikaal en expressief. Pinnock kan als weinig anderen fraaie klanken aan het klavecimbel ontlokken met zijn compacte, romige toon. 

Interessant is dat van sonate nr. 6 zowel de vroegste als de laatste versie is geprogrammeerd en om het geheel echt te completeren is ook nog een alternatieve versie van het Cantabile uit BWV 1019a toegevoegd. Gambist Manson werd ingeschakeld om mee te werken aan een tweetal Sonates voor viool en basso continuo BWV 1021 en 1023.

Natuurlijk is er concurrentie, bijvoorbeeld van Andrew Manze en Jaap er Linden (Harmonia Mundi HMU 90.7250/1) Elisabeth Blumenstock en John Butt (Harmonia Mundi HMU 90.7084/5) en Lucy van Dael en Bob van Asperen (Naxos 8.554614, 8.554783), maar uiteindelijk winnen Podger en Pinnock duidelijk het pleit.