Bach, J.S: Clavierübung III, Deutsche Orgelmesse BWV 669/89. Lia Andres (s), Antonia Frey (alt), Raphael Höhn (t) en Philippe A. Rayot (bs) met Johannes Lang (org). Bach Stiftung St. Gallen B 535 CD (2 cd’s, 2u. 15’19”). 2016
De beide mantra’s van volledigheid en authenticiteit kunnen in conflict komen wanneer het om het derde deel van Bachs Clavierübung III gaat. Volledigheid vereist namelijk dat niet alleen alle 27 koraalvoorspelen, die bij Bach afwisselend op een groter pedaalorgel en manualiter op een kleiner instrument gespeeld zouden moeten worden, maar ook de vier Duetti die eigenlijk helemaal niet op het orgel thuishoren maar die hier (gelukkig) wel aanwezig zijn en belangrijkst van al de solistisch gezongen koralen.
Dat gaat om de koralen BWV 38, 260, 280, 298, 371, 260, 290, 298, 363,416, 437, 672, 673, 674, 675, 680. En tot slot de orgel Fuga BWV 552.
Dat rekt het werk op tot ruim twee uur en het zal waarschijnlijk nooit Bachs bedoeling zijn geweest om dat compleet in één zitting te beluisteren. Maar hier komt ons het gemak van de cd te hulp: er kunnen selecties worden gemaakt.
Op die basis biedt het ruwe materiaal van Johannes Lang alle mogelijkheden. Hij speelt op het Metzger orgel uit 1990 van de R.K. kerk in Gams.
Van de beginmaten af wordt duidelijk dat hier sprake is van een heel passend mooi geluid en een fijn vloeiende vertolkingsstijl. Luister bijvoorbeeld naar het fijnzinnige BWV 678 ‘Dies sind die heilgen zehen Gebot’ of het zwaarder aangezette BWV 437 ‘Wir glauben all an einen Gott’.
Het is niet onwaarschijnlijk dat het hier om de eerste ect volledige opname van orgel en zang gaat. In dat geval kunnen Lang en de vier goede zangers dankbaar terugkijken (en luisteren) op een goed gelukt project en wij met hen.
Voor de rest zijn we aangewezen op louter instrumentale versies. Pier Damiano Peretti (org) en Eckhart Kuper (kl) (IFO 00313/4) lossen het probleem van de te gebruiken 2 orgels op door eentje te vervangen door een klavecimbel.
Er is ook een heel mooie opname van Kåre Norstoga op het Schnitger orgel van de St. Michaelis kerk in Zwolle (Lawo LWC 1012). En natuurlijk zijn er meer, maar dat doet er nu langzamerhand minder toe, zo goed zijn we bediend.