Beethoven: König Stephan op. 117. Leonore Prohaska WoO. 96 (ged.); Opferlied op. 121b; Bundeslied op. 122; ’Chor auf die verbündeten Fürsten’ uit Ihr weisen Gründer glücklichen Staaten WoO. 95; ‘Germania’ uit Die gute Nachricht WoO. 94; ‘Es ist vollbracht’ uit Die Ehrenpforten WoO. 97. Claus Obalski (spr., Stephan), Roland Astor (spr., sodaat), Ernst Oder (spr., Gyula), Angela Eberlein (spr., Gisela), Reetta Haavisto (s), Johanna Lehesvuori (s), Merja Mäkelä (a), Kristina Raudanen (a), Andreas Nordström (t), Andreas Nordström (bs) Juha Kotilainen (bs), Niklas Spångberg (bs), Päivi Severeide (hrp), Cathedralis Aboensis koor, Key ensemble kamerkoor en Turku filharmonisch orkest o.l.v. Leif Segerstam. Naxos 8.574042 (73’24”). 2018
In 1975 maakte Michael Tilson Thomas met de Ambrosian Singers en het Londens symfonie orkest een lp opname met Late koorwerken van Beethoven als König Stephan op. 117; ‘Elegischer Gesang’ Sanft wie du lebtest op. 118, Opferlied op. 121b, Bundeslied op. 122 en Meeresstille und glückliche Fahrt op. 112 bevatte (Sony MK 76404).
Nu, keurig op tijd voor het Beethovenjaar 2020, komt Leif Segerstam met een dergelijk concept, maar nu uiteraard op cd. Het is goed om deze werken naast de unieke enige opera Fidelio nu ook eens nader en goed te leren kennen.
De muziek bij Kotzebue’s toneelstuk Koning Stephan, ondertitel Ungarns erster Wohltäter werd in 1811 geschreven voor de opening van een nieuw theater in Pest waar de heersende Oostenrijkse keizer, omgeven door veel Hongaarse adel, tijdens een toespraak een soldaat ontvangt die de boodschap brengt van de nederlaag van de middeleeuwse heerser Gyula. Die soldaat wordt tot het christendom bekeerd en een afgezant uit Beieren kondigt het huwelijk van de Beierse prinses Gisela met Stephan aan, die vervolgens wordt gekroond en Hongarije een glorieuze toekomst voorspelt.
Met een 23-delig werk wordt Stephan op politiek interessante manier muzikaal in het zonnetje gezet. Meer dan de ouverture krijgen we meestal niet te horen, maar hier wordt het volledige werk met monologen, dialogen, melodrama’s, koren en marsen opgetuigd.
De Duitse Eleonora Prohaska (1785 - 1813) was vaandeldraagster in het Pruisische leger en sneuvelde bij Dannenberg. Het daarna geïdealiseerde leven van deze Potsdamse Jeanne d’Arc moet Beethoven sterk hebben aangesproken zodat hij op een libretto van Friedrich Duncker ‘Bühnenmusik’ voor haar schreef, waaruit we hier een soldatenkoor en een Romance ‘Es blüht eine Blume’ simpel door Raetta Haavisto met harpbegeleiding gezongen te horen krijgen.
Van het Opferlied op tekst van Friedrich von Matthison worden twee van de vier versies uitgevoerd. Deze gaan over een jongeman die tot Zeus bidt met de vraag of deze hem wil zegenen met schoonheid, goedheid en een hoge leeftijd. Versie 2 uit 1822 is voor 3 solisten, koor en orkest. Sopraan Johanna Lehesvuori, alt Merja Mäkelä en de bassen Niklas Spångberg en Juha Kotilainen laten deze hymnes intens meebeleven met het koor.
Met door de bank genomen heel mooie vertolkingen ontsluit Segerstam een nuttig onbekend segment van Beethovens oeuvre en maakt zich daar heel verdienstelijk mee.