Beethoven: Leonore op.72. Hillevi Martinpelto (Leonore), Kim Begley (Florestan), Matthew Best (Don Pizarro), Franz Hawlata (Rocco), Christiane Oelze (Marzelline), Michael Schade (Jaquino), Alastair Miles (Don Fernando) e.a. met het Monteverdikoor en het Orchestre révolutionaire et romantique o.l.v. John Eliot Gardiner. Archiv 453.461-2 (2 cd’s. 136’06”). 1996
Toen Romain Rolland over Beethovens Leonore berichtte, omschreef hij de opera als "een monument van de smart uit die tijd, van de onderdrukte ziel en het smeken om vrijheid”. De stelling van Gardiner met betrekking tot Leonore is dat dit werk veel sterker uitdrukking geeft aan Beethovens streven om de revolutionaire geest uit zijn Bonnse tijd levendig te houden dan de van twintig jaar later daterende Fidelio, een werk dat retrospectief terugkijkt op een periode van tiranie, onderdrukking en onrechtvaardigheid.
De emoties uit Leonore zijn veel directer en spontaner dan die uit de meer van filosofische abstractie getuigende uit Fidelio. Gardiner en zijn medewerkers en onderzoekers hebben grondig alle beschikbare materiaal doorzocht en gecatalogiseerd en dat vervolgens in deze uitvoering geïnvesteerd. Het is trouwens niet alles pure winst, want er ontbreken wel wat dramatische momenten zoals de kreet 'Abscheulicher!’aan het begin van de grote Leonoraria en de forse fortissimo uitbarsting van het gevangenenkoor aan het begin van de laatste scène. De hele handeling verloopt ook wat trager nadat het werk is geopend met de Leonore II ouverture. En er is ook wat extra, zoals het duet tussen Marzelline en Leonore in de tweede akte 'Um in der Ehe’. Een akte die begint met de mars in D.
Leonore en Florestan ageren hier heel primair en zijn dus treffender dan hun zelfverzekerder, universeler naamgenoten uit het latere werk. Hillevi Martinpelto als Leonore is te horen als jeugdig felle, maar ook idealistische, krachtige jonge vrouw en Kim Begley is een nog ongebroken Florestan vol idealen en heldendom. De Marzelline van Christiane Oelze is heel charmant en expressief en de Jacquino van Michael Schade slaat een vergelijkbare lyrische toon aan. Franz Hawlata als Rocco en Alastair Miles als Don Fernando zijn beiden ook uitstekend en Matthew Best als Don Pizarro gaat haast over op Sprechgesang maar klinkt tenminste uiterst boosaardig en gemeen.
En Gardiner is met zijn ensemble weer eens op zijn best. Het leidt geen twijfel dat van de beide beschikbare Leonores – de andere is met Soustrot op MDG 337.0826-2 – dit de beste is.