Birtwistle: Pulse shadows. Claron McFadden (s), Arditti kwartet, Nash ensemble o.l.v. Reinbert de Leeuw. Teldec 3984-26867-2 (63’33). 2000

Pulse shadows uit 1991/96 draagt als ondertitel ‘Meditaties over Paul Celan’, een dichter/schrijver die een fascinerende werking op de componist moet hebben, getuige een andere compositie Three settings of Celan voor sopraan en vijf instrumenten uit 1989/94. De omstreden Celan, als Roemeense Jood tijdens W.O. II gevangen in een Duits werkkamp terwijl zijn ouders elders werden vermoord.

Hier dienen negen van zijn in door Michael Hamburger in het Engels vertaalde teksten als even zovele intermezzi van evenveel instrumentale delen. Een overpeinzing – schaduw – van wat deze teksten in de componist teweeg brachten. De gedichten in kwestie zijn indirecte bespiegelingen over de condition humaine na de Holocaust. Melancholie voert de boventoon, maar er is ook sprake van een zweem stoïcisme.

Wie naar verwantschappen zoekt, komt al gauw bij Schönbergs Pierrot lunaire, Boulez’ Marteau sans maître en Kurtágs Messages of the late RV Trussova terecht.

In dit geval gaat het om een werk dat zijn geheimen niet zo snel prijsgeeft. Des te nuttiger is dat het in wat optimale gedaante lijkt te zijn vastgelegd zodat men zich er geleidelijk vertrouwd mee kan maken.

Bewonderenswaardig hoe Claron McFadden zich dit materiaal heeft eigen gemaakt en hoe ingevoeld ze het voordraagt. De instrumentalisten onder Reinbert de Leeuw doen toegewijd en precies het hunne om de vertolking tot een succes te maken.