Boulez: Répons; Dialogue de l’ombre double. Alain Damiens (kl) en het Ensemble InterContemporain o.l.v. Pierre Boulez. DG 457.605-2 (60’47”). 1998
Boulez: Sonatine voor fluit en piano; Pianosonate nr. 1; Dérive nr. 1; Mémoriale; Dialogue de l’ombre double; Cummings ist der Dichter. Sophie Cherrier (fl), Pierre-Laurent Aimard (p), Alain Damiens (kl), de BBC Singers en het Ensemble InterContemporain o.l.v. Pierre Boulez. Erato 2292-45648-2 (63’12”). 1990
Kleinschaligheid is eigenlijk altijd troef bij Boulez. Zo is Répons nog betrekkelijk fors uitgevallen voor kamerorkest met zes solisten plus elektronica; Dérive is geschreven voor fluit, klarinet, viool, cello, vibrafoon en piano, Dialogue de l’ombre double voor zichzelf verdubbelende klarinet en elektronica, Mémoriale (….explosante-fixe….originel) voor fluit en 8 instrumenten en Cummings ist der Dichter voor 16 solostemmen of gemengd kamerkoor en instrumenten.
Répons behoort nog steeds tot de beste creaties van Boulez omdat zijn natuurlijke gaven hier een prachtige uitlaat hebben gevonden voor zijn wens om een nieuw muzikaal spoor uit te zetten.
Met gebruikmaking van de technologische Parijse IRCAM faciliteiten plus een unieke instrumentale combinatie van negen solo slagwerkers die in een eerste schil zijn omringd door een klein kamerorkest, in een tweede door het publiek en in een derde door een ring luidsprekers. Hiermee wordt een heel nieuw rijk, maar ook wat vreemd territorium ontsloten dat zich op een schaal en met een energie afspeelt die we haast niet kennen van Boulez.
Wat nog overzichtelijk met alleen ‘levende’ musici begint, ontwikkelt zich langzaam tot een surrealistisch, veelgelaagd landschap vol bijzondere elektronische klanken. Jammer hooguit dat het niet compleet in een stereo opname te vangen is. De mislukte quadrafonie had misschien uitkomst kunnen bieden, hoewel dat in het beste geval dubieus is.
De oude opname met de componist zelf aan het stuur is het beste wat we mogen verwachten.
Eenvoudiger ligt het bij de soms nogal stekelige sonates en de Dialogue met de voortreffelijke klarinettist Damiens in dialoog met zichzelf. Veel verbeelding en gehoormatig fascinerends is hier aan de orde.
Dérive en Mémoriale die vrij bondig zijn hebben ook het nodige aan exotica en prikkelen de oren, Maar meer nog treft het merkwaardig sfeervolle koorwerk Cummings ist der Dichter. Merkwaardig is alleen al waarom de Amerikaanse dichter Edward Estlin Cummings, beter bekend als E.E. Cummings (1894-1962) hier wordt geëerd onder een Duitse titel. Aan de optimale vertolking doet dat niets af.