RIJEN, JÖRGEN VAN: SACKBUTT; TINTOMARA

Rijen, Jörgen van: Sackbutt. Albrechtsberger: Tromboneconcert in Bes; Bertali: Sonate a tre nr. 2; Castello: Quarta sonata; Mozart, L.: Tromboneconcert in D; Schmelzer: Sonate a tre voor trombone, fagot viool en orgel; Marini: Sonata a 4 voor trombone, 2 violen, contrabas en basso continuo; Wagenseil: Tromboneconcert in Es WV. 346. Met het Combattimento Consort o.l.v. Jan Willem de Vriend. Channel Classics CCS SA 26708 (59’15”). 2007

 

Rijen, Jörgen van: Tintomara. Purcell: ‘Sound the trumpet’ uit Who can from joy refrain Z. 342; ‘My dearest, my fairest’ uit Pausanias, the betrayer of his country Z. 585; ‘Hark, how the songsters of the grove’ uit Timon of Athena, de man-hater Z. 632; Rabe: Tintomara; Damase: Trio voor trompet, trombone en piano; Padding: One trumpet; Ravel: ‘Passacaille’ uit Pianotrio in a; Maier: Slipstream; Michel: Eastwind. Met Wim van Hasselt (tr), Mike Fentross (git.), Benedikt Enzler (vc), Reine-Marie Verhagen (blf), Jorge Lopez-Escribano (org), AliaLibo (p), Erwin ter Bogt (tromp), Alexander Verbeek (tromb) en Brandt Attema (tromb). Channel Classics CCS SA 36315 (71’09”). 2014

 

Wanneer je het over een fenomeen in de wereld van de koperblazers hebt, kom je al gauw terecht bij de huidige eerste trombonist van het Concertgebouworkest (en het Luzern Festival orkest) Jörgen van Rijen. Hij is niet alleen een fenomeen omdat hij zo’n geweldige musicus en virtuoos is, maar omdat hij tot de uitzonderingen behoort die zowel de baroktrombone als de moderne volmaakt beheerst. Dit tweetal cd’s levert daarvan het overtuigende bewijs.

Contact met de Franse baroktrombonist Daniel Lasalle stimuleerde zijn ambitie om zich ook de aparte, veel minder lucht verbruikende techniek van de oude trombone eigen te maken. Dat biedt meteen de mogelijkheid om veel meer complexe figuraties en tierelantijnen te spelen. Het was vooral de toenmalige virtuoos Thomas Gschadt die componisten als vader Mozart en Albrechtsberger aanzette tot het schrijven van tromboneconcerten. Verder waren veel trombonisten die zich solistisch wilden manifesteren op bewerkingen aangewezen en die situatie duurt tot op heden voort. Wel krijgen ook tegenwoordige trombonisten via opdrachten of aan hen opgedragen muziek meer repertoire ter beschikking. Louter positieve ontwikkelingen dus.

Niet alleen de oorspronkelijk voor het instrument geschreven werken, maar ook de bewerkingen klinken letterlijk glanzend zonder dat de solist een al te dominante rol hoeft in te nemen ten opzichte van strijkers en continuo. Dat maakt allereerst de samenwerking met het levendig begeleidende Combattimento Consort met de titel Sackbutt (feitelijk de Middeleeuwse trombone) duidelijk, maar wordt aan de hand van veelzijdiger tot heel actueel materiaal op de nieuwere cd Tintomara (een soort geestige Januskop figuur uit de Zweedse literatuur waarop Folke Rabe zich voor zijn stuk voor trompet en trombone baseerde) nog evidenter. Terloops wordt bewezen dat het Concertgebouworkest momenteel over grootse solisten beschikt in de groep koperblazers.

De opname begint nog wat bescheiden met Purcell, zodat ook gitaar, theorbe, cello en orgel een wezenlijk aandeel hebben. Het stuk van Damase is een luchtig tweedelig Frans geval met niet veel diepgang. In One trumpet laat Martijn Passing Wim van Hasselt bijna zeven minuten door brandende hoepels springen, wat hij er zonder enig kleerscheuren of brandwonden vanaf brengt.

De Passacaille uit het Raveltrio krijgt een verrassend nieuw aanzien dat een mooie alternatieve aanvulling van het origineel is. Maar mogelijk de meeste bewondering wordt gewekt door Florian Magnus Mayers Slipstream, een bijna een kwartier durend procedé waarin Van Rijen met behulp van elektronische hulpmiddelen materiaal dat hij eerder gebruikt materiaal dat wordt gerecycled en van vers commentaar wordt voorzien. Eastwind van Jean-François Michel voor twee trompetten, drie trombones, door dirigent Pierre Volders in goede banen geleid, vormt ter afsluiting een uitbarsting van virtuoos massagetoeter. Dat de musici zo geweldig klinken, komt mee op rekening van de uitstekende opnametechniek.

Een andere cd waarop Jörgen van Rijen een belangrijke rol speelt is Trombone (Et’cetera KTC 1284).