Victoria Jordanova: Modules for harp & electrics (‘Dance to sleep’; ‘Birds’; ‘Inbetween’; ‘Paddleboat’; ‘The saw’; ‘Static jam’); Mute dance. Met Laura Carmichael (kl) en elektronica. Composers Recordings Inc. CD 755 (50’54”).1997
Victoria Jordanova: In a landscape. C. Cox: The blackbird whistling/Or just after; Hierosgamos IV; Cage: In a landscape; Rochberg: Ukiyo-E (‘Pictures from the floating world’); Jordanova: Secret life of bees (‘Swarm’, ‘Beehive’, ‘Go to work’); 3 Meditations (‘Trill’, ‘Irish’, ‘Happy’). Arpa viva CD 002 (48’57”). 2007
Hoever de harp, de composities en het harpspel zich hebben ontwikkeld, blijkt wanneer men dit tweetal cd’s legt naast opnamen van vroege opnamen met werken van Mudarra, Milan, Ortiz, Frescobaldi. De vroegste harpen hadden één rij snaren die werden gestemd volgens de noten van de dominante toonaard. Net als de moderne harp, maar die is voorzien van pedalen waarmee de toonhoogte chromatisch kan worden geregeld. Maar voordat het zover was werd de harp in de baroktijd chromatisch gemaakt met behulp van twee (of zelfs drie) rijen snaren: de ene voor de witte, de andere voor de zwarte noten. De beide rijen van de Spaanse arpa doblada kruisten elkaar, terwijl die van de Italiaanse arpa doppia parallel liepen.
Met een sprong in de tijd komen we daarna bij de moderne harp, een Franse ontwikkeling en intussen hebben we dus ook de elektrische harp naar analogie van de elektrische gitaar en elektrische strijkinstrumenten. Waar deze laatsten echter haast uitsluitend hun weg vonden in de popwereld, kreeg de elektrische harp dankzij voortrekkers als Jordanova ook vaste voet in de klassiekwereld.
Zo’n van een versterker voorziene elektrische harp heeft niet alleen mogelijkheden tot geluidsversterking, maar ook tot klankmanipulatie met een loopstation en een software programma dat op zijn beurt weer niet alleen echo kan genereren, maar ook multitrack en playback mogelijkheden biedt en zo een veelvoud aan soundscapes kan ontwikkelen.
De in 1952 in Bosnië geboren harpiste Victoria Jordanova emigreerde al of jonge leeftijd naar de V.S. waar ze muziekwetenschap en harp studeerde. Met haar harpcomposities en harpspel sloeg ze na grondig onderzoek op elektroakoestisch gebied nieuwe, experimentele wegen in en via deze twee cd’s van Jordanova krijgen we een boeiend en rijk palet aan mogelijkheden met verschillende harpen op dit gebied voorgezet. Met haar Requiem for Bosnia uit 1994 trok ze voor het eerst grote aandacht.
Aan haar zes Modules zijn subtiele elektronische klanken toegevoegd; in Mute dance, een zestiende eeuws volkswijsje in modern gewaad, doen een klarinet, slagwerk en geluidsamples mee met microtonale inbreng binnen een wat geheimzinnig en plechtig kader. Maar kenmerkend is ook het blijkt dat eenvoud kenmerk van het ware is. Geen opgelegd effectbejag is speurbaar, ook niet in de dramatische momenten van de resterende delen.
Cage schreef zijn In a landscape – een van zijn bekendere werken - in 1948 voor harp of piano. Te weinig hoort men de harpversie, maar hier klinkt die dan in optima forma. Ook de minder bekende neotonale muziek van Rochberg komt goed uit de verf in de kennismaking met twee verbeeldingsvolle stukken van Cindy Cox voor de elektrische troubadourharp is van aangename aard.
Bij Jordanova’s eigen Secret life of bees loopt de luisteraar geen risico op nare steken maar zorgen zes elektrische of elektroakoestische harpen voor een caleidoscopische klankwereld; de 3 Meditations, mooie sfeerstukken, zijn ook voor elektroakoestische harp
Dat Jordanova verschillende harpen bespeelt en verschillende technieken toepast, zorgt voor een welkome klankdifferentiatie. Nu eens horen we piano-achtige klanken, dan weer gitaarachtige in een breed spectrum van timbres, kleuren en sonoriteiten.
Dit zijn blijken van heel intelligent, maar gelukkig niet cerebraal doch heel gevoelig harpspel, netjes geregistreerd.
Aanvullende discografie
1994. Requiem for Bosnia e.a. CRI CD 673.
1997. New York love songs. Met Jenny Q. Chai, piano en stem. Arpa Viva CD 003.
2002. Panopticon. ArpaViva DVD 001.
2006. Cage: Postcard from heaven. Met Pamela Z (stemmen). Arpa Viva 001.
2009. Kosmogonia. ArpaViva CD 004.