BLOCH, ERNST (1880 – 1959): VANUIT HET JODENDOM
Bloch, de van origine Zwitserse componist die in Genève bij de beroemde Dalcroze studeerde en naar de V.S. verhuisde, kan gelden als de eerste echt Joodse componist; hij componeerde vanuit het bewustzijn van zijn eigen afkomst en dat verklaart meteen de tamelijk geïsoleerde positie van zijn oeuvre in de ontwikkeling van de nieuwere muziek uit het avondland en tevens ook de soms aan het hysterische grenzende karakter daarvan.
Bloch leunde zeker aanvankelijk in zijn eclectische werken zwaar op de Westelijke traditie en zijn haast overdadige orkestratie staat duidelijk onder invloed van Wagner, Moessorgsky en Richard Strauss, maar hij kleurde die traditie geleidelijk met behulp op specifieke manier met pentatonische elementen uit de oude Joodse synagogale gezangen die natuurlijk ook grote overeenkomsten vertoont met de nieuwere Hebreeuwse muziek. Maar anderzijds ook met een soort gevoelsmatige populistische muziek die in de Westerse wereld al lang is gecommercialiseerd. In de eerste helft van de jaren twintig vorige eeuw maakte hij ook een neoclassicistische periode door, getuige zijn Concerto grosso en zijn eerste pianokwintet, later kregen zijn epische werken weer de overhand.
Van goede vertolkingen van zijn muziek mag worden verwacht dat deze extremen van gevoelens enigszins worden getemperd. Een schoolvoorbeeld van deze behandeling op het scherp der snede vormt de vertolking van de Schelomo rapsodie door Mstislav Rostropovitch en Leonard Bernstein (EMI 749.307-2) en de legendarische opname van Emanuel Feuermann en Leopold Stokowski uit 1941 (Biddulph LAB 042). Toegepast op bijvoorbeeld het Celloconcert van Schumann voert diezelfde opvatting tot onvrijwillig komische resultaten.
Selectieve discografie
Symfonie in cis; Schelomo. Torleif Thedéen met het Malmö symfonie orkest o.l.v. Lev Markiz. BIS CD 576.
America; Concerto grosso nr. 1. Patricia Michaelian met het Seattle symfonie orkest en –koor o.l.v. Gerard Schwarz. Delos DE 3135.
Baal Shem. Joshua Bell met het Baltimore symfonie orkest o.l.v. David Zinman. Decca 452.051-2.
Vioolsonates nr. 1 en 2 Poème mystique; Suite hébraique; Abodah; Melodie. Miriam Kramer en Simon Over. Naxos 8.554460.