VIOOLBABES, AL DAN NIET GECOMMERCIALISEERD

In een eerder stuk in deze rubriek, ‘De opkomst der hoezepoezen’ werd aan de orde gesteld hoe sommige jonge kunstenaressen met behulp van krachtige marketingsteun ‘in de markt worden geplaatst’. Interessant daarbij is vooral of zich daarna op eigen kracht en met groot talent tot echte blijvers ontwikkelen, of dat het om strovuurtjes, om eendagsvliegen gaat.

Laten we ons hier beperken tot het violistensegment en ons verder limiteren tot de oogst daarvan in de huidige cd wereld. Laten we bovendien geen al te nauwe leeftijdsgrenzen stellen.

Is de indruk terecht dat het babeship - zonder enige discriminatoire bijsmaak - deels is te beschouwen als een verschijnsel van de algemene hypes en overdreven publiciteit waarmee we worden tegenwoordig worden overspoeld met als gevolg dat grote en minder grote nieuwe talenten zo in de schijnwerpers worden geplaatst? Tot voor een jaar of tien geleden moest je al heel wat zijn wilde je opvallen: Anne Sophie Mutter was dat louter dankzij haar jeugd, haar grote begaafdheid en het meesurfen op de publiciteitsgolven rond Karajan, Nigel Kennedy vanwege zijn opvallende, in het klassiekwereldje ongewone, nogal provocerende gedrag.

Vroegere Nederlandse vioolbabes – om ons daartoe te beperken - als Vera Beths en Isabelle van Keulen maakten in betrekkelijke rust een grote carrière. Het moge dus duidelijk zijn dat er tenminste twee categorieën van deze soort zijn. In de ene bevinden zich degenen die zich enthousiast, of in elk geval met gulle medewerking laten gebruiken door fotografen en marketeers en die zich liefst niet alleen op de covers, maar ook in het binnenwerk van de cd boekjes zo sexy en zo verleidelijk mogelijk laten afbeelden en zij die zich daaraan onttrekken of er tenminste geen behoefte aan hebben c.q. die vorm van extra aandacht vestigen weigeren.

Schoolvoorbeeld, icoon van de eerste groep is Vanessa Mae in haar natte T-shirt over een verder bloot bovenlichaam. Zij is ook een uitgesproken voorbeeld van een strovuurtje dat intussen vrijwel is gedoofd. Lara St. John zit eveneens op dat spoor, maar met gematigder beelden en zij heeft in artistiek opzicht veel meer inhoud en in haar mars naar het lijkt. Ook Janine Jansen wist van wanten met haar eerste cd’s (Vivaldi, Saint-Saëns & co.) maa is - nu haar internationale reputatie eenmaal stevig is gevestigd - op en in haar daarop volgende plaatjes gematigder afgebeeld. De andere hieroinder in de discografie genoemde violistes waren gelukkig tevreden met een al jaren bij cd uitgaven gangbare opzet zonder overdreven egocentrisme. Die lijst maakt trouwens geen enkele aanspraak op 'volledigheid', kan die ook niet maken; genoemd zijn slechts die violistes die zonder diepgaand onderzoek kwamen bovendrijven. Wie nuttige aanvullingen heeft, is welom!

Persoonlijkheden

Hilary Hahn (net nog 28) werd in het toonaangevende Engelse tijdschrift The Gramophone uitgeroepen tot ‘Artist of the year 2008’. Hahn bekende onlangs dat ze in een voor haar leeftijd al lange loopbaan 240 steden in 33 landen heeft bezocht en in tenminste 599 hotels verbleef. Het is zonder veel poeha en ophef vermeld.

In een interview met Volkskrant Magazine bekende Janine Jansen dat ze met 120 internationale concerten per jaar ook al heel wat vliegreizen en hotelverblijven op haar naam heeft, wat soms een gevoel van eenzaamheid met zich meebrengt. Zou het toeval zijn dat The Gramophone in 2007 die andere markante jonge violiste, Julia Fischer tot ‘Artist of the year’ uitriep?

Komen we tot wat gemeenschappelijke kenmerken van veel jonge violistes:

Ze moeten allen als wonderkind zijn begonnen, maar lijken daarna nauwelijks crises te hebben doorgemaakt. In plaats daarvan ontwikkelden ze zich niet alleen tot technisch uitstekend toegeruste vakvrouwen, maar blijken ze op jonge leeftijd al te beschikken over veel stijlgevoel en kunnen ze meestal de juiste expressie tonen.

Dankzij de globalisering reizen docenten de hele wereld over, geven her en der masterclasses en hebben studenten de mogelijkheid zich voor de bachelorfase van hun studie of privé, maar ook via masterclasses vrijwel overal te oriënteren. Gevolg is wel dat de sporen van nationale vioolscholen langzamerhand zijn uitgewist bij de jonge generatie.

Sommigen richten zich nadrukkelijk op solorepertoire (Hahn), anderen doen ook veel aan kamermuziek (Faust), weer anderen kiezen een gulden middenweg (Fischer).

Ze zijn haast zonder uitzondering niet bang om zich met onbekend, vaak eigentijds en dus riskant repertoire te manifesteren en profileren. Dat zal de verkoopcijfers van hun cd’s waarschijnlijk niet ten goede komen, maar is een dappere, nuttige spin off die ook voor het geïnteresseerde publiek zijn vruchten afwerpt en de aandacht vestigt op bijzonders buiten het ijzeren repertoire. Die nieuwe muziek combineren ze dan op één cd graag met (over)bekend moois. Iets waarnaar programmeurs van gewone concertseries ook moeizaam, maar terecht streven. Grappig dat in onderstaand lijstje wel drie violistes voorkomen met een onwaarschijnlijk werk als Vaughan Williams’ ‘The lark ascending’.

Exclusieve contracten voor het leven zoals die destijds voor bijvoorbeeld Rubinstein en Heifetz bij RCA golden, bestaan gelukkig niet meer. Jonge musici veranderen nogal eens van cd label. Soms omdat de bewuste firma wordt opgeheven, soms omdat ze elders meer kansen krijgen en hun idealen beter tot gelding kunnen laten komen. Goedkope labels als Brilliant Classics (Kruidvat), Challenge en Naxos zijn duidelijk ook op zoek naar jong bloed en scheppen zo mogelijkheden. Desnoods beginnen de jongelui eerst cd’s in eigen beheer uit te geven in de hoop zo of via demoplaatjes te worden ontdekt. Een prachtig opstapje bieden ook de debuutseries van DG en EMI die hiermee nuttig werk verrichten.

Discografie 

Chiara Banchini

Tartini: Vioolsolosonates. Zig Zag Territoires ZZT 08050-2.

Lisa Batiasvili

Beethoven en Tsinzadse: Miniaturen. Sony 88697.33400-2.

Brahms: Vioolsonate nr. 1;

Bach: Solovioolsonates en partita’s (ged.);

Schubert: Rondo brillant. EMI 574.017-2.

Lindberg en Sibelius: Vioolconcerten. Sony 8869712936-2.

Dohnányi: Serenade; Mozart: Hobokwartet; Aria’s uit de Zauberflöte. Sony 88697.285852.

Nicola BenedettiTavener: Song for Athene; Dhyana; Lalishri;

Vaughan Williams: The lark ascending. DG 476.6198. 

Bjarte Eike……….. 

Isabelle Faust

Bach: Vioolconcerten. Hänssler 92.125 en 92.138.

Bartók: Werken voor viool en piano. Harmonia Mundi 91.1702.

Bartók: Vioolsonates. Harmonia Mundi HMN 91.1623.

Beethoven: Vioolconcert; Vioolsonate nr. 9. Harmonia Mundi HMC 90.1944.

Hartmann: Concerto funèbre. ECM 465.779-2.

Janacek, Lutoslawski en Szymanowky: Werken voor viool en piano. Harmonia Mundi HMC 90.1793.

Schubert: Werken voor viool en piano. Harmonia Mundi 90.1870.

Schumann: Vioolsonates. CPO 999.597-2.

Liza Ferschtmann

Beethoven: Vioolsonate nr. 10; Schubert: Fantasie; Sei mir gegrüßt. Challenge CC 72174.

Julia Fischer

Bach: De 6 vioolsolosonates. Pentatone PTC 5186-072.

Brahms: Vioolconcert, Dubbelconcert. Pentatone PTC 5186-066.

Glazoenov, Katchaturian, Prokofiev: Vioolconcerten. Pentatone PTC 5186-059.

Mendelssohn: 2 Pianotrio’s. Pentatone T}PTC 5186-085.

Mozart: Vioolconcerten nr. 1, 2 en5. Pentatone PTC 5186.094.

Mozart: Vioolconcerten nr.  3 en 4. Pentatone PTC 5186.064.

Mozart: Concertone; Concertante symfonie; Rondo KV 373. Pentatone PTC 5186.098.

Vivaldi: De 4 jaargetijden. BBC OA 0895D.

Vilde Frang

Sibelius en Prokofiev: Vioolconcerten. EMI Debut (2009)

Clio Gould

Armstrong: Vioolconcert nr. 1. Virgin 519.032-2.

Foskett: Vioolconcert. London Sinfonietta SINFCD 1-2007. 

Viviane Hagner

Brahms: Hongaarse dansen. Binnenkort op Altara

Holt en Chin: Vioolconcerten. Altara.

Bach, Bartók en Hartmann: Solovioolsonates. Altara.

Hilary Hahn

Bach: De vioolconcerten. DG 474.177-2.

Bach: Sonates voor vioolsolo (ged.). Sony SK 62793.

Barber; Meyer: Vioolconcerten. Sony SK 89029.Beethoven: Vioolconcert. Sony SK 60584.

Brahms: Vioolconcert. Sony SK 89649.Elgar: Vioolconcert; Vaughan Williams: The lark ascending. DG  474.873-2.

Mendelssohn: Vioolconcert; Shostakovitch: Vioolconcert nr. 1. Sony SK 89921.

Mozart: Vioolsonates KV 301, 304, 376 en 526. DG 477.5723.

Mozart: Vioolsonates KV 304 en 526. 477.557-2.

Paganini: Vioolconcert nr. 1; Spohr: Vioolconcert nr. 8. DG 477.623-2.

Schönberg en Sibelius: Vioolconcerten. DG 477.7346.

Chloë Hanslip

Adams: Vioolconcert. Naxos 8.559302.

Bazzini: Stukken voor viool en piano. Naxos 8.570800.

Bruch: Vioolconcerten nr. 1 en 3. Erato 0927-46564-2.

Hubay: Vioolconcert nr. 2. Naxos .

Vieuxtemps: Vioolconcerten nr. 3 en 4. Naxos .

Chloë. Warner 8573-88655-2.

Janine Jansen

Bach: 2 Stemmige Inventionen; Partita nr. 2. Decca 475.9968.

Bruch, Mendelssohn: Vioolconcerten. Decca 475.769-2.

Op zoek naar Mozart.  Seventh Art Production dvd 103.

Saint-Saëns: Havanaise; Introduction et rondo capriccioso; Ravel: Tzigane; Vaughan Williams: The lark ascending e.a. Decca 475.011.

Vivaldi: De vier jaargetijden. Janine Jansen met kamerensemble. Decca 475.6188 (2004).

Tchaikovsky: Vioolconcert; Souvenir d’un lieu chèr. Decca 478.0651.

Nederlandse Capriccio’s. NMC NM 92120.

Lara St. John

Bach: De 2 vioolconcerten; Dubbelconcert; Solovioolsonate nr. 1. Met Scott St. John en het New York Bachensemble. Avie AV 0007.

Bach: De 6 sonates en partita’s voor soloviool. Ancai Agon ANC 133 (2 cd’s).

Hindson: Vioolconcert; Corigliano: Suite uit The red violin; Liszt/Kennedy/St. John: Totentanz. Met het Royal philharmonic orkest o.l.v. Sarah Ioannides. Ancai Agon AR 132.

Mayuka Kamio

Tchaikovsky, Stravinsky, Waxman en Szymanowski: Werken voor viool en orkest. Sony (2009).

Lusine Khachatrian

Franck; Shostakovitch: Vioolsonates. Naïve V 5122. 

Min-Jin Kim

Beethoven: Vioolconcert; Vioolsonate nr. 7. Sony 88697-144442-2

Catherine Macintosh

Duo’s. Chandos CHAN 0755.

Jennifer Koh

Amerikaanse werken voor viool en piano. Cedille CDR 90000103.

Tasmin Little

Bruch en Dvorak: Vioolconcerten. Classics for Pleasure CD-CFP 4566

Delius: Dubbelconcert. EMI 575.803-2.Dohnanyi: Vioolsonate; 3 Ruralia Hungarica; Lloyd: Lament, air and dance; Vioolsonate. ASV CDDCA 994.

Finzi: Vioolconcert. Chandos CHAN 9888.

Karlowicz en Moszkowski: Vioolconcerten. Hyperion CDA 67389.

Vanessa Mae

Beethoven en Tchaikovsky: Vioolconcerten. TCMA 27103.

The early years. EMI 567.456-2.

The ultimate collection. EMI 595.026-2

Choreography. Werken van Khatchaturian, Vangelis en Whelan. Sony SK 90895.

Classical album 2005. Universal UNJC 476.2995.

Classical album 2006. Universal UNJC 983.488-3.

Vanessa Mae. Trittico TCMA 27103.

My favourite things. Werken van Sarasate, Kabalevsky, Mozart en Wieniavsky. Trittico TCVAN

Werkjes van Kreisler, Bach, Paganini, Tchaikovsky, Gershwin, Rodgers, Mancini, Legrand en de Beatles. Trittico TCMA 27102.

Yfrah Neaman

Banks, Fricker en Morgan: Vioolconcerten. Lyrita SRCS 97.

Hagai Shaham

Brahms: 21 Hongaarse dansen; Joachim: Variaties. Hyperion CDA 67663.

Baiba Skride

Tchaikovsky: Vioolconcert; Souvenir d’un lieu chèr; 2 delen uit Zwanenmeer. Sony 88697.21423-2.