Fonografie Techniek

KOPIEERBEVEILIGING

KOPIEERBEVEILIGING: DUBIEUZE MAATREGEL

 

Wat totnutoe vooral voor tophits uit de popwereld gold en me dus niet raakte, begint blijkbaar nu ook in de ‘klassieke’ muzieksector door te dringen: kopieerbeveiliging van cd's met het logo Copy Controlled (zwarte cirkel met driehoekige naar rechts wijzende pijl, in het klein herhaald). Voorlopig lijken alleen nog EMI en Virgin dit principe toe te passen. Ik werd daar in juli 2003 voor het eerst mee geconfronteerd via de opname van Händels Aci, Galatea e Polifemo door Le concert d’Astrée o.l.v. Emmanuelle Haïm op Virgin 545.557-2. Toen nog in de vorm van een onopvallend kleine sticker. Later werd deze tekst gewoon in de begeleidende documentatie op omslag en in de boekjes geïntegreerd.

Vroeger ontving ik als recensent gedrukte repertoirelijsten. Aan de hand daarvan zou het mogelijk zijn om vollediger na te gaan welke cd’s ‘beschermd’ zijn. Nu is het een kwestie van zelf uitzoeken. In de gauwigheid vond ik het volgende moois, maar het lijstje is beslist onvolledig:

-          Beethoven: Fidelio door Rattle, EMI 557.555-2

-          Beethoven: Symfonieën door Rattle, EMI 557.564/66/68/70/72-2

-          Beethoven/Schumann/Hindemith: Hoornsonates door Neunecker/Vogt, EMI 557.542-2

-          Beethoven: Pianotrio 1/Mozart: Pianokwartet 1 door Argerich c.s. op EMI 557.469-2

-          Beethoven: Pianosonates door Kovacevich, EMI 562.700-2

-          Brahms: Sonate voor 2 piano’s/Mendelssohn: Pianotrio 1 door Argerich c.s. op EMI 557.468-2

-          Cherubini: Mis no. 1 door Muti, EMI  557.589-2

-          Grieg/Schumann: Pianoconcerten door Andsnes/Jansons, EMI 557.562-2

-          Ibert/Katchatoerian: Fluitconcerten door Pahud, EMI 557.487-2

-          Lalo: Symphonie espagnole enz. door Vengerov/Pappano, EMI 557.593-2

-          Vivaldi: De 4 jaargetijden door Kennedy, EMI 557.648-2

-          Opera-aria’s door Hendricks/Järvi, EMI 557.646-2

-          Bel canto aria’s van Donizetti en Rossini door Genaux, Virgin 545.615-2

-          Chopin: Ballades, Polonaises, Mazurka’s door Anderszewski, Virgin 545.620-2

-          Boccherini: Gitaarkwintetten door Europa galante, Virgin 545.607-2

-          Saint-Saëns: Le carnaval des animaux enz. door Capuçon c.s., Virgin 545.603-2-          Purcell: Dido and Aeneas door Le concert d’Astrée, Virgin 545.605-2-          Campra: Grands motets door Christie, Virgin 545.618-2

-          Suppé: Requiem door Corboz

-          A quiet thing gitaarliederen door Daniels/Ogden, Virgin 545.601-2

-          Franse opera-aria’s door Natalie Dessay, Virgin 545.610-2-          Les fantaisies de Patricia Petibon, Virgin 562.294-2

-          Koreaanse liederen door Hong, Virgin 545.616-2

-          Techno-Medieval project door Courson, Virgin 545.622-2 In de covertekst en de begeleidende boekjes staat het volgende over Copy controlled (in Engels en Duits):"Thank you for buying this music and for supporting the artists, songwriters, musicians and others who've created it and made it possible.Please remember that this recording and artwork are protected by copyright law. Since you don't own the copyright, it's not yours to distribute. Please don't use Internet services that promote the illegal distribution of copyrighted music, give away illegal copies of discs or lend discs to others for copying. It's hurting the artists who created the music. It has the same effect as stealing a disc from a store without paying for it (sic! Aardig dat "stelen" nader wordt verklaard als "meenemen zonder te betalen").Applicable laws provide severe civil and criminal penalties for the unauthorised reproduction, distribution and digital transmission of copyrighted sound recordings.To find legal downloads visit www.musicfromemi.comThe Copy Control Logo is a trade mark of IFPI and is used under license. En inderdaad: de bewuste cd’s zijn via mijn computer (met het Nero 5 Adaptec noch enig ander programma) niet kopieerbaar, ze worden zelfs niet eens ‘herkend’ en dus start de opnamespeler niet eens. De eerlijke muziekconsument zal geneigd zijn te denken: terecht, goed zo. Zolang men die beveiliging maar in het digitale domein regelt en niet zoals in de nadagen van de lp met het verschrikkelijke, door CBS ontwikkelde Copy Code systeem wilde voorkomen dat kopietjes op compact cassette konden worden gemaakt door telkens happen uit de muziek te nemen in uitgerekend het gevoeligste bereik van het menselijk gehoor tussen 3 en 4kHz.  Maar de situatie is ernstiger, want wat blijkt? Deze nieuwe generatie kopieerbeveiligde cd’s zijn feitelijk geen cd’s omdat ze niet voldoen aan de standaard voor cd’s zoals die in 1980 in het Philips/Sony Red Book zijn vastgelegd. Strikt genomen zouden ze dus ook niet het cd logo mogen bevatten. En inderdaad: ze bevatten dat bekende “Compact Disc Digital Audio” logo ook niet. Er is daarom geen enkele garantie dat deze schijfjes compatibel zijn met alle voorhanden cd spelers. De methodes die worden gebruikt om het maken van ‘roofkopieën’ te voorkomen zullen met name problemen geven met die spelers die gebruik maken van een cd-rom loopwerk. Naarmate er meer Copy Controlled cd’s verschijnen en er meer cd spelers met cd-rom of dvd loopwerken verschijnen en nemen die problemen dus vermoedelijk exponentieel toe. Ik heb gelegenheid, noch animo, noch tijd om via de methode van trial and error empirisch vast te stellen hoe groot het probleem nu al werkelijk is, maar ontdekte wel dat een Teac CR-H100 cd speler weliswaar het 1e bandje van de bewuste EMI plaatjes feilloos afspeelde, maar er in de volgende bandjes telkens na 10s de brui aan gaf. Andere, zelfs sacd en dvd-v spelers blijken het EMI/Virgin moois ook niet of slechts met veel digitaal gespetter te kunnen afspelen.Niet alleen huiskamer cd spelers, Discmans en autoradio/cd speler combinaties met goedkope cd-rom loopwerkjes (zoals o.a. die van Philips), maar ook sommige dure modellen vallen zo door de mand door daar gebruik van te maken, zoals het genoemde Teac type zijn ‘slachtoffer’ van de invoering van deze kopieerbeveiliging en kunnen deze schijfjes niet eens weergeven. Of ze met een ‘dedicated’ cd recorder (Marantz) wèl kunnen worden gekopieerd, is zeer te betwijfelen. 

Veel vragen

De hele gang van zaken roept een reeks vragen bij me op. De belangrijkste is: waarom hoor en lees je hier niets over in de vakpers? Wordt die alleen nog bevolkt door advertorials schrijvende lafaards en nitwits die òf niet snappen wat er technisch en muzikaal aan de hand is, of die hun nek niet durven uitsteken, bang voor de muziekindustrie en de adverteerders?-          Uit welke koker komt dat Copy Controlled systeem? Is Sony de initiator (dus zijn het in wezen die dumbo’s van CBS Labs of hun opvolgers) of bedachten whizzkids van EMI/Virgin het?-          Hoe werkt dat systeem? Een technische omschrijving zou helpen.-          Sinds wanneer is de RIAA (Record Industries of America Association), ooit een respectabele instantie die vroeger belangrijke en waardevolle technisch-kwalitatieve normen o.a. op lp gebied stelde, veranderd in een commercieel belangenbehartiger?-          Zijn alleen EMI en Virgin – vroeger nooit vooraan als het om de invoering van vernieuwingen ging – voorlopig de enige die het systeem toepassen? Welke andere producenten volgen en wanneer?-          Van bijvoorbeeld de bewuste Grieg/Schumann cd was het wel probleemloos mogelijk om binnen het digitale domein een dat-kopie te maken, maar niet om een md-kopie te trekken. Van die 1e generatie dat-kopie kan uiteraard niet alsnog digitaal een cd worden ‘gebrand’.-          Wordt het systeem consequent voor het hele repertoire ingevoerd, dus ook bij heruitgaven? En gebeurt dat n.a.v. contractueel vastgelegde eisen van de artiesten? Vroeger was wel sprake van kunstenaars die helemaal geen bezwaar hadden tegen gratis kopietjes van hun werk, zolang dat de verspreiding maar ten goede kwam.-          Wat via Internet in inferieure, want drastisch datagereduceerde MP3 vorm kan worden ‘gedownload’ en wat hackers eventueel aan code kraakmethoden bedenken, interesseert me niet. Thuiskopieerders met computerfaciliteiten kunnen trouwens via internet het programma Easy CD-DA Extractor downloaden en blijkbaar weer ongestoord hun gang gaan; voor de huiskamer en die andere genoemde cd spelers schiet men daar niets mee op. -          Het gaat me juist louter om de situatie thuis, waar ik – tenzij overal ter wereld recentelijk de auteurswet drastisch is aangepast – het recht heb (had) om van elke geluidsdrager voor eigen gebruik een kopie te maken zolang ik voor mijn blanco dat bandjes, md’s en cd-r audio schijfjes een kopieerheffing betaal (dat de goedkopere data cd-r’s hiervoor niet meer gebruikt kunnen worden: akkoord).-          Volkomen terecht functioneert immers al jaren het SCMS (Serial Copy Management System) systeem waarmee het mogelijk is telkens één digitale cd kopie te maken, maar geen digitale kopietjes meer van die ene kopie. Wordt die SCMS optie nu onaangekondigd afgeschaft?-          Wat zijn precies de sancties, de boetes die ik zou moeten betalen wanneer ik 1 integrale kopie van een auteursrechtelijk beschermde, maar niet beveiligde cd voor – pak weg – mijn buurman zou maken en betrapt word?-          Het is ver weg, maar hoe zit dat als na 50 jaar wanneer het auteursrecht van zo’n beveiligde cd is vervallen en ik een dan onbelemmerd toegestane kopie wil maken maar dit niet kan? Is er dan een methode om die code op te heffen of wordt straks automatisch een tijdslot ingebouwd?Pogingen om achter de feiten te komen door contact op te nemen met EMI, de NVPI, Philips Media, Buma/Stemra, de AES liepen alle op niets uit. De meeste instanties antwoordden niet eens. Misschien weten ze het zelf niet of zijn ze bang geheimen prijs te geven.

Naar de vermoedelijke oorzaak van de narigheid is natuurlijk wel te gissen. Die heeft met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid te maken met manipulatie van het foutdetectie en –correctiecomplex. Bij digitale opslag van audiogegevens laat het binaire karakter van de gegevens het toe om beschadigde gegevens te herstellen. De opgenomen audiogegevens kunnen worden voorzien van foutdetectiecodes die het mogelijk maken om bij weergave niet alleen die gegevens op fouten te controleren, maar ook om deze te herstellen of te maskeren door toevoeging van nieuwe overlappende gegevens die door het weergavesysteem worden gegenereerd.

De in de computerwereld gangbare standaard tolereert een foutwaarde van 10-12 wat betekent dat in een reeks van 1 miljard bits één foutieve bit mag voorkomen. Voor de meeste audiodoeleinden in casu cd’s is een minder strenge eis aanvaardbaar.

Alle foutdetectie- en correctietechnieken zijn gebaseerd op het gebruik van in principe overtollige (redundant) gegevens. Digitale audiosignalen worden gecorrigeerd met afzonderlijke detectie- en correctiecodes. Bij weergave worden de fouten door de detectieschakeling opgespoord en door de correctieschakeling gecorrigeerd.

EMI en Virgin ‘watermerken’ (sjoemelen) waarschijnlijk binnen dit systeem door random fouten toe te voegen of te vergroten dat simpele loopwerkjes de opnamen niet herkennen, laat staan kunnen weergeven. Maar er wordt waarschijnlijk net niet zover gegaan dat de betere cd loopwerken ze niet normaal kunnen verwerken. Hoe dan ook, in deze sfeer met het effect worden gezocht.

 

P.S.

In een heel ander opzicht speelt die auteursrecht kwestie ook nu al. Binnenkort vervallen alle auteursrechten op de opnamen van Furtwängler, Erich Kleiber, Cantelli, Toscanini, Van Beinum, Ferrier, Gieseking, Fischer, de eerste opnamen van Fischer-Dieskau en Schwarzkopf plus zovele anderen. Die opnamen worden dan dus min of meer vogelvrij en nu al haakt een goedkope aanbieder als Naxos daarop sinds 1999 in door dergelijk moois – te beginnen in de jaren dertig vorige eeuw met als voorbeelden het 3e pianoconcert van Prokofiev door de componist zelf, Elgars vioolconcert met Menuhin en Bachs Wohltemperiertes Klavier door Fischer - goedkoop in een historische serie onder te brengen en daartoe door een uitspraak van een Amerikaanse rechtbank de rechten te hebben gekregen, zolang men van ‘geremasterde’ schellakplaten uitgaat. Andere, in  historische opnamen gespecialiseerde labels als APR, Testament en Dutton blijven voor hun uitgangsmateriaal vooral gebruik maken van het voorhanden bestand aan bandopnamen, waarvoor andere criteria gelden.