GENNADY ROZHDESTVENSKY: IN MEMORIUM EEN MARKANTE, VEELZIJDIGE DIRIGENT 

Zaterdag 16 juni maakte zijn zoon, de violist Sasha, bekend dat Gennady Rozdestvensky op 87-jarige leeftijd in Moskou na een ruim zestigjarige loopbaan al dirigent met een internationale status was overleden aan de gevolgen van hartproblemen, diabetes en kanker.

Rozdestvensky, ook pianist en componist, nam na zijn studie aan het conservatorium in Moskou de naam van zijn moeder, de sopraan Natalya Rozhdestvensky aan omdat hij als beginnend dirigent niet de verdenking van nepotisme op zich wenste laden als zoon van de beroemde dirigent Nikolai Anosov die het Moskou’s Staat symfonie orkest jaren lang leidde.

Als basis had de dirigent het chefschap van het Bolshoi theaterorkest, maar daarnaast was hij ook periodes actief als leider van het Stockholm filharmonisch-, BBC symfonie- en Weens symfonie orkest en was hij vaak gast bij de grote orkesten in Berlijn, Boston en Cleveland.

Kenmerkend voor hem was niet alleen de omvang van het repertoire dat hij beheerste, maar ook zijn inzet voor de muziek in de gastlanden die hij bezocht. Natuurlijk werd de hoofdschotel gevuld door Russische werken van Prokofiev, Shostakovitch, Shchedrin, Denisov, Schnittke, Goebaidoelina, Tisjtsenko, maar in Engeland zette hij zich ook in voor Tavener, in Denemarken voor Lumbye en Langgaard, in Nederland voor Matthijs Vermeulen. Graag promote hij werk van levende componisten en zorgde soms voor wereldpremières. Hij was de eerste die in Rusland een Vaughan Williams cyclus gaf. Er zij meer dan veertig composities aan hem opgedragen.

Bijzonder, heel efficiënt was ook Rozdestvensky’s slagtechniek: heel efficiënt en simpel soms met geestig effect; zijn gelaatsuitdrukkingen lieten blijken dat hij gevoel voor ironie en humor had, maar ook heel streng kon zijn in een dramatisch symfonie als nr. 8 van Shostakovitch. Lang en grondig repeteerde hij niet zoals hij op de dirigentendocumentaire dvd van Bruno Monsaignon uitlegde: 

‘De bedoeling van een repetitie is om een concert goed voor te bereiden, niet om al een concert te geven. Het concert zelf vereist een emotionele intensiteit die je niet kunt oefenen en ik houd graag ruimte voor wat improvisatie tijdens het eigenlijke concert’. 

Bijgelovig was de dirigent ook enigszins, want omdat zijn landgenoten Kirill Kondrashin, David Oistrakh, Viktor Lieberman en Joeri Egorov in Amsterdam waren gestorven, weigerde hij daar op te treden.

Rozdestvensky was getrouwd met de pianiste Viktoria Postnikova met wie hij een opname maakte van Tchaikovsky’s Pianoconcerten nr. 2 en 3 (Decca 436.485-2), van Scriabins Prométhée, Fantasie en Pianoconcert (Chandos CHAN 9728) en als pianoduo met werken van J.C.F. Bach, Lachner, Schubert, Mozart, Smetana, Czerny en Balakirev (Melodiya MELM CD 10.01997) en samen met violist zoon Alexander van hert dubbelconcert van Tisjtsenko (Fuga Libera FUG 702).

Een bijzondere man is helaas niet meer. Voornemen: de komende weken wat van zijn oudere opnamen uit het rek halen en alsnog als eerbetoon achteraf bespreken.