Aa, Van der: Frenesia; Vioolconcert; Brewaeys: Symfonie nr. 6; Along the shores of Lorn. Resp. Janine Jansen (v) met het Concertgebouworkest o.l.v. resp. Xian Zhang, Vladimir Juowski, David Robertson en Otto Tausk; bonus dvd: L. Andriessen: Mysterieën met Mariss Jansons. RCO Live RCO 15001 (76’01”, dvd 33’47”). 2012/4
In de tijd dat hij aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag Muziekregistratie studeerde, leerde ik Michel van der Aa (1970) als toegewijde, begaafde student kennen, nog niet voldoende beseffend tot wat hij na studie compositie en filmtechniek later als multitalent in zijn mars had. Het was de moeite hem in al zijn composities en projecten op afstand bewonderend te volgen.
Van zijn groeiende multidisciplinaire werken is gelukkig veel op cd en dvd verschenen. Te noemen vallen:
Above, Between, Attach, Just before, Auburn en Oog door verschillende ensembles (Donemus Composer’s voice CV 119).
Here (enclosed), (in circles). (to be found). Claron McFadden (s) met het Radio kamerorkest o.l.v. Peter Eötvös c.q. Etienne Sieben. Disquiet Media DQM 02.
Spaces of blank; Mask; Imprint. Resp. Christiane Stotijn (ms) met het Concertgebouworkest o.l.v. Ed Spanjaard, Asko- en Schönberg ensemble o.l.v. Otto Tausk en Freiburgse Baroksolisten o.l.v. Gottfried von der Goltz. Disquiet Media DQM 01.
Second self. SWR Omroeporkest Baden-Baden en Freiburg o.l.v. Roland Luttig. Col legno WWE 1CD 20245.
Up close. Sol Gabetta (vc) met Amsterdam Sinfonietta o.l.v. Vakil Eelman. Disquiet Media DQM 04.
Op 6 november 2014 ging Van der Aa’s driedelige vioolconcert als een van de eerste van zijn omvangrijkere puur auditieve composities in Amsterdam met Janie Jansen als ideale voorbestemde soliste en het Concertgebouworkest in première. Het werk werd voor haar geschreven en de opdracht daartoe kwam van het Concertgebouworkest.
De componist hield zich echt aan het begrip concertare, wedijveren om een ware strijd tussen soliste en orkest te realiseren. Maar het orkest kreeg het daarbij vrijwel even zwaar als de soliste.
Er is van alles te bewonderen: de vaardigheid om goed en kleurig te orkestreren en ruimte te laten voor de soliste, met soms veel tumult, nerveus gedoe, dan weer met rustpunten, de invalsrijkdom en inspiratie van de componist, die toefjes jazz en bluegrass evenmin schuwt als een terugblik op Tchaikovsky, het juiste aanvoelen en de virtuositeit van de soliste die ook de lyrische momenten met haar klinkende zwierige motoriek uitbuit.
Een na dat ene concert gekoesterde wens is nu in vervulling gegaan: we kunnen thuis dit concert zo vaak herhalen als nodig om het beter te leren kennen dankzij deze zesde aflevering van de CGB serie Horizon.
Aanvullend zijn twee werken van de Belg Luc Brewaeys (1959-2015) opgenomen. Hij werkte veel samen met Xenakis en studeerde bij Donatoni en Ferneyhough, sympathiseerde met de spectralistische muziek van Murail en was niet wars van het experiment.
In de zesde symfonie (2000) is ook ruimte gemaakt voor elektronica en de impressies van Along the shores of Lorn (2005) hebben een aan de fantasie overgelaten beeldend karakter.
Maar eerlijk gezegd is de dvd met het zesdelige Mysterieën van Louis Andriessen interessanter. Het werk kwam al voor in het Mariss Jansons album RCO Live RCO 15002 met 13 cd’s, maar nu kunnen we niet alleen horen, maar ook zien wat er aan de hand was bij de stroeve samenwerking tussen componist en dirigent bij het instuderen. Het werk werd geschreven voor de honderdvijfentwintigste verjaardag van het orkest door een componist die lange tijd juist niets moest hebben van de symfonische wereld. Het werk is geïnspireerd of gedachten van de vijftiende eeuwse filosoof monnik Thomas a Kempis die onderwees dat je conflicten beter kon negeren wanneer gemoedsrust je lief is. De ironie wil dat van die gemoedsrust nu juist geen sprake is als het op de uitvoering van zijn werk gaat. filmmaker Carmen Cobos registreerde dit fraai. Desondanks klinkt het werk hier imposant. Zoals trouwens het hele programma op de cd ook.