Apostel: Variationen Nach einer Kokoschka-Mappe op. 1; Kubiniana op. 13 nr. 1-10; Sechzig Schemen nach Zeichnungen von Alfred Kubin op. 13a. Thérèse Malengreau. BIS SACD 2405 (71’17”). 2013

De naam van de Duitse componist Hans Erich Apostel (1901 - 1972) is er niet direct een die herinneringen oproept. Hij werd in Karlsruhe geboren en werkte na zijn muziekstudie aanvankelijk als theaterpianist en correpetitor totdat hij bij Schönberg en later ook bij Berg ging studeren maar moest als kroegpianist in zijn levensonderhoud voorzien. Hij overleefde moeizaam W.O II in Wenen, richtte daar in 1945 de Oostenrijkse sectie van de ISM op. Een geïsoleerd levend iemand die makkelijk tot excentrieke of ten minste aparte muziek kon worden verleid. Zijn eigenzinnige twaalftonerij maakte de acceptatie niet eenvoudiger, dus wachtte snel vergetelheid, ondanks al zijn humanisme.  

Met opnamen is Apostel niet al te overdadig vertegenwoordigd in de cd catalogi zodat we dankbaar mogen zijn voor elke opname. Wel is er als goede introductie op zijn oeuvre een opname van zijn werken voor Strijkkwartet (2 kwartetten, Epigramme en Variaties op een eigen thema) door het Doelen kwartet, aangevuld met een Laudatio bij zijn vijftigste verjaardag en een kort gesprek van Mirjam Wiesemann met Rainer Bischof (Cybele KIG 002, 3 cd’s) uit 2009.

Het was een periode waarin veel artistieke kruisbestuiving voorkwam met bewegingen als het blad Der Sturm en Der blaue Reiter  

Dat Apostel geboeid werd door het werk van zijn tijdgenoten, schilder en tekenaar Oskar Kokoschka (1886 - 1980) - in dit geval tien - en de graficus en boekillustrator, specialist op het gebied van gewassen tekeningen, Alfred Kubin (1877 - 1959), eerder karikaturen dan portretten, blijkt uit de drie door de moedige Belgische pianiste Thérèse Malengreau met de nodige heftigheid en een behoorlijk beeldend vermogen weergegeven werken waarin het gelukkig ook niet aan subtiele momenten ontbreekt. Heel knap en bewonderenswaardig gedaan. Het gaat duidelijk niet om programmamuziek zoals in Moesorgsky’s Schilderijententoonstelling.

Bij de 60 Schemen uit 1949 gaat het om heel korte miniaturen van een Weberniaanse bondigheid die vier jaar tevoren als als materiaal dienden voor het langste werk op deze cd Kubiniana.