Adès: Pianoconcert; Totentanz. Kirill Gerstein (p) c.q. Christianne Stotijn (ms) en Mark Stone (b) met het Boston symfonie orkest o.l.v. Thomas Adès, DG 483.7998-9 (56’21"). 2016
Bij de Totentanz of Danse macabre ging het in de Middeleeuwen om een allegorie op de dood die alle levenden, ongeacht hun rang of stand naar het graf lokt waarna iedereen wordt verenigd. In de beeldende kunst komen we hem onder andere tegen in de houtsneden van Holbein, bij Bernd Notke in Lübeck en bij Deutsch in Bern. Geen wonder in de tijd dat de Zwarte Dood (pest) heerste en veel slachtoffers maakte.
Maar ook in de muziek zijn er heel wat Dodendansen. Het bekendste zijn die van Liszt uit 1849 in zijn parafrase voor piano en orkest over het ‘Dies irae’, van Saint-Saëns met de Danse macabre uit 1874, van Moesorgsky met zijn Liederen en dansen des doods uit 1877, van Mahler in het tweede deel van zijn Symfonie nr. 4 uit 1901, van Schönberg in zijn Totentanz der Prinzipien uit 1914, van Kurt Jooss in zijn ballet Der grüne Tisch uit 1932, van Britten in het scherzo van zijn Ballad of heroes uit 1939, van Shostakovitch met het vierde deel uit zijn Pianotrio nr. 2 uit 1944, van Ullmann in zijn opera Kaiser von Atlantis, oder die Tod-Verweigerung ook uit 1944, bij Ligeti in zijn opera Le grand macabre en nu dus ook bij Adès die deze compositie in opdracht van Robin Boyle (ex ceo van Faber Music) schreef ter nagedachtenis van Danuta en Witold Lutoslawski en daarvoor een tekst gebruikt die is teruggevonden onder een fries van Bernt Notke in de Marienkirche in Lübeck.
In deze opname vertolkt Mark Stone de dood en Christianne Stotijn het leven. Wat dreigend en duister begint in hun aandeel wordt geleidelijk meer ontspannen en toegeeflijk. In het vijftiende deel is helaas wel de dood de overwinnaar.
De zeer inlevende vertolking die niet snel verbeterd zal worden omdat hij onder supervisie van de componist is gemaakt, laat diepe indruk na.
Van het Pianoconcert van Adès gaf Kirill Gerstein, voor wie het is gecomponeerd, 7 maart 2018 met het Boston symfonie orkest, geleid door de componist de wereldpremière. 20 en 22 maart 2020 wordt het door hen samen met het Concertgebouworkest gespeeld. Het blijkt om een best fascinerend werk te gaan met complexe ritmen en jazzinvloeden. Misschien zijn meerdere opvattingen mogelijk, maar deze lijkt de geest van het concert raak te typeren.