Apostel: Variaties ‘Nach einer Kokoschka-Mappe op. 1 nr. 1-11; Kubiniana op. 13 nr. 1-10; Sechzig Schemen nach Zeichnungen von Alfred Kubin op. 13a. Thérèse Malengreau. BIS SACD 2404 (71’17”). 2018
Wie was Hans Erich Apostel (1901 - 1972)? Niet veel meer dan een naam uit de muziekgeschiedenisboeken. Daaruit weten we dat hij in Karlsruhe werd geboren, naar het conservatorium ging, pianist en kapelmeester on Naden Baden werd, bij Schönberg in Wenen les ging nemen en in zijn levensonderhoud voorzag door piano te spelen in hotels en voor stomme films, later ook als docent optrad en meer les ging nemen bij Alban Berg. Gedurende W.O. 2 had hij een ongemakkelljke tijd in Wenen waar hij in 1938 al tot gedegenereerd’ kunstenaar werd verklaard. Daardoor niet gehinderd richtte hij daar in 1945 de Oostenrijkse tak van ISCM op. Uit alles blijkt dat hij een nogal geïsoleerd leven leidde als intellectuele humanist.
In zijn muziek toont hij zich een goede leerling van Schönberg en Berg die zijn emoties onder controle hield. Zijn muziek is atonaal, maar heeft ook een expressionistische en chromatische glans. Dat bleek bijvoorbeeld al uit zijn werken voor Strijkkwartet die in 2009 zijn opgenomen door het Rotterdamse Doelenkwartet (Cybele KIG 002).
Maar hier is het de Belgische pianiste Thérèse Malengreau die net zo geïnteresseerd is in de relatie tussen schilderkunst en muziek als de componist zoals die destijds heerste bij gemengde kunstenaarsgroepen als Der blaue Reiter, de Wiener Secession en het tijdschrift Der Sturm.
In de drie hier vastgelegde pianowerken heeft de componist getracht achtereenvolgens elf tekeningen (eerder karikaturen) van Otto Kokoschka, tien schetsen van Alfred Kubin en nog eens 60 ultrakorte schetsen van nonnen, heksen, generaals en jagers met een maximale duur van veertig seconden van Kokoschka. Niet als directe poging om beelden in klanken om te zetten, maar met de bedoeling om de sfeer en het karakter over te brengen.
Wat dat aangaat levert Malengreau een heel knappe prestatie met deze cd première.