Adriaansz: Environments 1-3. Ensemble Klang. Ensemble Klang Records EKR 11 (78’00”). 2020
Een eerste kennismaking op cd met Peter Adriaansz (1966) - op het Koninklijk Conservatorium student van Louis Andriessen en Diderik Wagenaar - was mogelijk via zijn album ‘Waves’ uit 1910 (Ensemble Klang EKCD 1). Daarin concentreerde hij zich op muziek waaruit alle overtolligs was weggelaten, alsof een enkele sinusgolf voldoende was.
Zijn nieuwste compositie ‘Environments’ geeft iets meer ademruimte al zou men ook kunnen zeggen dat de muziek zo zuiver is, dat we meteen naar het slotakkoord gaan. De muziek klinkt heel zacht en vriendelijk, maar eist wel de nodige aandacht van de luisteraar.
‘Environments’ is Adriaansz’ langste werk tot nu toe. Er zijn drie delen. In ‘Mono’ lest de componist voor uit Pirsigs ‘Zen and te art of motorcycle maintenance’ in ’Watts’ filosofeert Alan Watts ironisch over een nieuwe religie met de naam ‘Hum’, die geen organisatie die geen dogma’s heeft, maar het alleen van rituelen en muziek moet hebben.
In ’Stereo’ wordt voorgedragen uit de Kybalion, een esoterisch geschrift uit 1908 dat zich met de mysteries van het Oude Egypte bezighoudt met muziek die zich daarbij aansluit als een requiem voor het verre verleden waarvoor het heden zijn onschuld heeft verloren. Dat alles bij wijze van overpeinzing over de mensheid en de maatschappij.
De mede onder invloed van Alessandro Baricco’s boek ‘De barberen’ ontstane muziek hierbij is in meerdere lagen van ge-hum op de achtergrond, bewust ontstemde gitaren en zwierige toonladers van de piano op de voorgrond.
In eerste instantie kan dit wat teleurstellend klinken, maar doorzetters zullen ontdekken dat de inhoud duidelijk betekenis heeft en net als bij Feldman en Scelsi wat te zeggen heeft. Dat mag ook wel wanneer je er vier jaar aan hebt gewerkt met Klang-gitarist Pete Harden en opnametechnicus Micha de Kanter. Vergelijk het met het abstracte impressionisme van schilders als Newman en Rothko. Adriaansz is ook de auteur van het boek ‘Muziek als objectieve waarheid’ uit 2011.