Zimmermann: Vioolconcert; Photoptosis; Vocale symfonie Die Soldaten. Leila Josefowicz (v), Anu Komsi (s), Jeni Packalen (a), Hilary Summers (a). Peter Tantsis (t). Ville Rusanen (b) en Juha Uusitalo (bs) met het Fins omroeporkest o.l.v. Hannu Lintu. Ondine ODE 1325-2 (73’45”). 2016, 2018
In de verslagen en boze cultuur van naoorlogs Duitsland leek de verwerping van het verleden voor veel kunstenaars de enige weg vooruit. Maar Bernd Alois Zimmermann (1918 - 1970), die in die periode voornamelijk had gezwegen, toonde hoeveel opties nog mogelijk waren voor een moderne componist.
Hij gebruikte ze vrijwel allemaal. Ondanks zijn eigen omschrijving van zijn muziektaal als een ‘collage’ en zijn vrijelijke toepassing van zowel barokke, romantische en modernistische stijlen als jazz en elektronica, zou het kortzichtig zijn om hem te zien als imitator of pluralist.
De drie hier opgenomen werken - het Vioolconcert uit 1950, Photoptosis uit 1967 en de achtdelige Vocale symfonie Die Soldaten (1957-1963), gelicht uit de opera - vormen daarvan goede illustraties.
Dat de alle verschrikkingen uit de periode 1939 tot 1945 in gesublimeerde manier terugkeren in het Vioolconcert hebben Leila Josefowicz (mede gezien haar afstamming) en Hannu Linto heel goed begrepen en op juiste wijze geïnterpreteerd, bevlogener en inniger nog dan de ook erg goede Thomas Zehetmayr (ECM 476.6885).
Het ruim een kwartier durende Photoptosis, een soort rapsodie behoort niet alleen tot Zimmermanns bekendste, maar ook tot zijn beste werken. Karl-Heinz Steffens maakte er al een mooie opname van (Capriccio C 5213), net als Hans Zender (CPO 999-482-2), maar ook de lezing van Lintu heeft grote zeggingskracht.
Nieuw op cd is de Vocale symfonie Die Soldaten die ontstond om voor concertuitvoeringen te redden wat te redden viel toen de opera aanvankelijk ‘onuitvoerbaar werd verklaard. In dit werk, vol kracht en drama, wordt heel wat meer geschilderd dan de apocalyps van de moderne oorlogvoering. Hooguit ontbreekt het in deze fragmentarische vorm iets aan continuïteit.
Het klinkend resultaat is heel goed, maar niet overweldigend.