Zandonai: Francesca da Rimini. Christina Vasileva (s., Francesca), Martin Mühle (t., Paolo), Juan Orozco (b., Giovanni), Adriano Graziani (Malatetino) , Viktoória Messmer (s., Smaragdi) e. a. met koor en orkest van het Theater Freiburg o.l.v. Fabrice Bollon. CPO 777.960-2 (2 cd’s, 2u.13’26”). 2013

Francesca da Rimini, die leefde van 1255 - 1285 was de beeldschone dochter van de heer van Ravenna, Guido de Polenta.Ze was een tijdgenote van Dante d ie haar als eerste gebruikte als personage in de vijfde canto van De goddelijke komedie.

Deze Guido da Polenta van Rimini voerde oorlog met Malatesta de Verucchio van Rimini en wilde de vrede tussen beiden gestalte geven en bevestigen door Francesca te laten trouwen het de erfgenaam van Malatesta, Giovanni. Die Giovanni was wel dapper, maar ook invalide, éënogig en misvormd, Vader da Polenta wist dat Francesca de bruiloft met Giovanni zou weigeren en daarom had hij die zo georganiseerd, dat Francesca dacht dat ze met Giovanni’s knappe broer Paolo ‘il bello’ in het huwelijk zou treden. 

Prompt werd Francesca verliefd op Paolo en merkte pas op de ochtend van hun trouwdag dat ze met Giovanni wed verbonden. Maar haar liefde voor Paolo bleef ongeschonden en nadat ze de geschiedenis van Lancelot en koningin Guinevere hadden gelezen, werden ze minnaars. Giovanni betrapte en vermoordde hen daarna.

Ook de door Puccini overschaduwde Italiaanse verismo componist Riccardo Zandonai voelde zich aangelokt door deze geschiedenis en schreef er een op het toneelstuk van d’Annunzio gebasererde opera in vier aktes over in 1914.

Het gaat natuurlijk ook om een gegeven dat voor de opera is geschapen: Francesca die dreigt te worden bedrogen in haar liefde, haar gearrangeerde liefde versmaadt en voor haar ware liefde wordt bestrafte en gedood.

Waar Dante aan weinig woorden genoeg had ok dat te beschrijven, was Boccaccio daarover al breder van stof, maar schreef Gabriele d’Annunzio in 1901 in een toneeldrama nog uitvoeriger en herkende muziekuitgever Riccordi de operapotentie daarvan, waarna hij een opdracht verstrekte aan de nog jonge Zandonai (1883 - 1944).

De vermoedelijk eersten die het werk opnamen, waren Maga Oliviero en Mario del Monaco met Gianandrea Gavazzeni in 1959 (Myto 2 MCD 051.303). Daarna verschenen nog ettelijke cd en dvd uitgaven, waarvan dit de goedkoopste is en - belangrijker nog - de enige ongecoupeerde.

Maar los daarvan is dit een uitstekende uitgave, waarin Christina Vasileva zich volkomen opgewassen toont tegen de lastige rol van Francesca. Martin Mühle herinnert in zijn krachtige optreden aan Del Monaco, wt een compliment is. Juan Orozco is een dreigende Giovanni en Adriano Graziani een insinuerende Malestino. Bij de overige rollen moet nog de heel goede Viktória Mester als  Smaragdi worden gememoreerd.

Fabrice Bollon dirigeert de partituur met zekere hand en ontwikkelt daarbij gaandeweg menige schoonheid.

Opvallend is tot slot dat het om een onverwacht belangrijke opera gaat (met herinneringen aan Tristan und Isolde en Otello). Er bestaat ook een   heel geslaagde dvd uitgave met Daniela Dessi, Fabro Armilito en Giacinta Nicotra, eveneens onder leiding van Fabrice Bollon (Art Haus 101.363).