Zuidam: Suster Bertken. Katrien Baerts (s., Suster Bertken), Hubert Claessens (b., Prior Dirck van Malsen), James Dugan (bs., Jezus), Leopold Benedict (bs., Jezus) met het ASKO Schönberg ensemble o.l.v. Reinbert de Leeuw. Attaca 2011.126 (64’16”). 2010

 

Over de fundamenten van haar kluis en waarschijnlijk tevens haar graf lopen dagelijks vele mensen in de omgeving van de Utrechts Buurkerk aan her Buurkerkhof. Daar is een herdenkingssteen aangebracht ter herinnering aan Suster Bertken (ca. 1426 - 1514) die zich daar rond 1456 in een kluis in de wand  van de kerk liet inmetselen en twee derde van haar leven (57 jaar) doorbracht in een kale cel van zestien vierkante meter met twee vensters tot ze daar op 87-jarig leeftijd stierf. Dankzij die open vensters kon ze in contact blijken met de mensen in haar omgeving en in haar meest noodzakelijke behoeften voorzien en de resten weer kwijt worden. Verder citeerde ze voortdurend mystieke teksten.

Robert Zuidam beschouwde haar als een soort Stephen Hawking, de Engelse astronoom die vanuit zijn rolstoel het hele universum doorkruiste.

In de opera bedenkt Bertken op Kerstavond een Requiem voor zichzelf waarin ze zich in een visioen de maagd Maria laat belichamen en Jezus geboren laat worden. 

De première vond plaats vlak voor Kerstmis 2010 en meteen opgenomen. Zuidam weet hier heel goed Bertkens geest dramatisch te ontleden.

Voor zijn eigen, in Oudnederlands en latijn geschreven libretto putte hij uit de devote geschriften welke de kluizenares heeft nagelaten. Katrien Baerts en Hubert Claessens (die ook nog tenorsaxofoon speelt) zingen de rollen van Bertken en prior van Malsen, de beide Engelse koorknapen die van Jezus.

Wat we te horen krijgen, is een wat anachronistische, door een blokfluit op gang gebrachte reis in de spirituele wereld waarin de prior de stenen met nogal harde klappen opstapelt en de visioenen volgen en Bertken begint aan haar ‘Hemelsche opklimming’.

Het werd een glansrol voor de jonge Belgische Katrien Baerts met haar bekoorlijke, ongerepte zang. Ook de overige rollen zijn goed bezet en de goede begeleiding maakt het project tot een heel bevredigend geheel.