Zemlinsky: Pianowerken. ‘Ländliche Tänze’ op. 1 nr. 1-11, ‘Albumblatt’; ‘Fantasien über Gedichte von Richard Dehmel’ op. 9 nr. 1-4, ‘Ballades’ nr. 1-4, Menuet ‘Das gläserne Herz’, ‘Skizze’, ‘Ein Lichtstrahl’. Silke Avenhaus. Naxos 8.557331 (63’26”). 2003

 

Onze bekendheid met het oeuvre Alexander von Zemlinsky (1871 - 1942) is de afgelopen decennia exponentieel toegenomen, maar zijn pianowerken bleven lang een onbekend bestaan leiden. Daar maakt de Duitse pianiste Sile Avenhaus nu een eind aan.

De bewuste composities dateren voor het grootste deel uit 1889 en het begin van de jaren 1890, met een paar uitschieters uit begin 1900, dus van voordat de componist zijn orkestwerken, kamermuziek en opera’s componeerde. Het is alsof de nog jonge componist zijn netten uitgooit om modellen te vangen die hem ter inspiratie en ten voorbeeld kunnen dienen. Het langst is de cyclus ‘Ländliche Tänze’ uit 1891, geschreven toen hij twintig was. De invloeden van Chopin, Schumann en Brahms verdringen zich om voorrang te krijgen. In de vier ‘Ballades’ uit 1893 heeft Brahms de grootste invloed, terwijl in 1889, het jaar waarin de vier ‘Fantasien über Gedichte von Richard Dehmel’ ontstonden het idioom van de Zemlinsky die we thans kennen, is afgeleid van de tegenpolen Wagner en Brahms.

Silke Avenhaus houdt een zeer overtuigend pleidooi voor deze stukken en bekommert zich ook om een curiositeit: de oorspronkelijke versie van ‘Ein Lichtstrahl’, in 1901 geschreven voor een mime drama van het Weense Überbrettl cabaret. Het schijnt destijds niet te zijn opgevoerd en lag jarenlang onberoerd in een kast. 

De pianiste is zo verstandig dat ze niet meer van deze weken wil maken dan in de noten is besloten en zo alle retoriek weglaat. Op haar best is ze in de Fantasien. Mij bevalt haar spel beter dan dat van Emanuele Torquati (Brilliant Classics 95067) die hetzelfde programma nogal afraffelt.