Xenakis: Knephas; A Colonne; Nuits; Serment; Medea. Nieuw Londens kamerkoor en Critical Band o.l.v. James Wood. Hyperion CDA 66980 (57’26”). 1990

Dat Xenakis ook best heel toegankelijke muziek kon schrijven, blijkt uit deze opname van een aantal koorwerken die in verschillende fasen van zijn leven ontstonden. Het oudst en het meest politiek geïnspireerd is Nuits uit 1967, een lamento over het martelaarschap van de Griekse vrijheidsstrijders meteen na 1945. Uit hetzelfde jaar dateert het minder karige Medea, een in een soort psalmodievorm gegoten werk dat verwantschap vertoont met Stravinsky’s Les noces, maar dan wel op een wrangere manier, vooral in de instrumentale begeleiding.

A Colonne uit 1977 is een toonzetting van Sophocles’ beschrijving van de geneugten in Colonus en is dienovereenkomstig veel uitbundiger van aard, maar in de verte ook nog met Stravinsky verwant. Nog meer gevoel en ook een zekere plechtigheid straalt Serment uit, een kort stuk waarin de eed van Hippocrates op verrassend luchtige wijze wordt belicht. Het hoogtepunt van dit programma is waarschijnlijk Knephos (Duisternis) uit 1990. Een stuk dat heel streng en karig begint, maar uitgroeit tot een hymnische apotheose van een aandoenlijk warm karakter. Hier komt even Messiaen in herinnering.

Dat de gegeven uitvoeringen zo bewonderenswaardig zijn, maakt dit project des te waardevoller. Wie toegang zoekt tot de mogelijk wat gesloten wereld van Xenakis heeft hier een sleutel om deze binnen te treden.