Wagenseil: Kwartetten voor lage strijkers nr. 1 in D, 2 in F, 3 in C ‘Suite des pièces’, 4 in A, 5 in B en 6 in G. Piccolo concerto Wenen. Symphonia  99168/9, Accent ACC 2424-2 (2 cd’s, 1u. 37’24”). 1999

De Oostenrijkse componist Georg Christopher Wagenseil ( 1715-1777) was leerling van Fux en werd muziekleraar van van keizerin Maria Theresia en haar kinderen. Hij paste als eerste de door de Mannheimers ontwikkelde sonatevorm toe voor diverse van zijn werken.

Zijn zes kwartetten voor lage strijkers werden geschreven voor de merkwaardige, mogelijk zelfs unieke combinatie van drie celli en een contrabas. Weliswaar biedt het origineel de mogelijkheid om altviolen voor de twee hoge cellopartijen te gebruiken en de leden van Piccolo concerto Wenen Johannes Gamerith (va), Eva Posvanec (va), Balázs Máté (vc), Juris Teichmanis (vc), Kristin von der Goltz (vc) en Roberto Sensi (cb) maken daarvan gebruik in de even genummerde kwartetten.

Wel blijkt dat een homogeen cello ensemble meer karakter toont met een gelijkmatiger attaque en het gevoel dat de instrumenten op de top van hun bereik spelen.

De textuur is aan de sombere kant, geen wonder met een ietwat norse bas aan de onderkant van het klankspectrum.

Dat geeft begrip voor het gevoel van de luisteraar die in de Parijse opera Méhuls opera Uthal zonder violen bijwoonde en uitriep: “O waar blijft het geluid van de E-snaar!”

Maar de muziek is melodieus en dat vergoedt veel. De opzet is ingenieus met een mooi uitgewerkt contrapunt. Het heeft veel weg van een triosonate met een extra stem.

De werken zijn alle vierdelig, inclusief een menuet. Die menuetten hebben heel verschillende karakters: gracieus in nr. 2, gevat in nr. 5, elegant in nr. 1 en duister in nr. 4.

De langzame delen zijn intens, vooral dat in c uit nr. 3 en veel uitbundigheid is niet te horen, behalve mogelijk de finale van nr. 2.

Gelukkig zijn de vertolkingen zeer goed met mooi uitgewerkte details en passende rubati (eerste deel nr. 5).

Accent gaf de oorspronkelijke Symphonia opname opnieuw uit. Wie meer van Wagenseil wil horen, kan bijvoorbeeld de recent verschenen opname van Christophe Coin en orkest Le Phénix met de Celloconcerten in C en A en de Symfonie in C proberen (Coviello COV 91518).