Whitbourn Annelies, ‘kamerversie’, naar het Dagboek van Anne Frank. Arianna Zukerman (s), Lincoln pianotrio. Bharat Chandra (kl) en de Westminster Willamson Voices o.l.v. James Jordan. Naxos 8.573070 (69’53”). 2012

Nog steeds leeft de tragische geschiedenis van Annelies (Anne) Frank dankzij haar Dagboek en de aanwezigheid van het Achterhuis waarin ze onderdook voort. Dat vond ook zijn weerslag in de muziek. Michael Nyman greep gedeelten van het dagboek aan in composities als ‘Candlefire’, ‘If’, ‘Goodbye Moortie’, ‘The schoolroom’, ‘Why?’. Ze zijn onder meer uitgevoerd door pianiste Valentina Lisitsa (Decca 478.6421).

De Britse schrijfster Melanie Challenger, die de helende kracht van muziek ervoer tijdens haar verblijf in Joego-Slavië tijdens de Bosnische oorlog,  stelde aan de hand van Anne’s vrij poëtische teksten een 14-delig elegisch libretto doorspekt met bijbelteksten samen dat de in 1963 geboren eveneens Engelse componist James Whitbourn op begripvolle, dus gevoelige manier op muziek zette op aanbeveling van het Jewish Music Institute en met toestemming van de  overlevende familieleden van de familie Frank.

Het resultaat is een soort oratorium dat hier als kamerversie uit 2009 is vastgelegd. De componist schreef hierbij geen typisch Joodse muziek, maar zocht wel wat verwantschap in de melodische contouren en expressie. Het gebruik van een klarinet hielp daarbij.

Sopraan Arianna Zukerman draagt het werk voor op een passende manier die de gedempte schoonheid goed naar voren laat komen en ze wordt door de in Princeton gevestigde Williamson Voices mooi in nauwkeurig gerealiseerde, vloeiende melodielijnen begeleid. Een ontroerend moment is wanneer ze zingt ‘One day this terrible war will be over, and we’ll be people again, and not just Jews’. Maar tegenover een triest moment in ‘Devastation of the outside world’ genoteerd na een bomaanval op Amsterdam in juli 1943, staat ook een vrolijker item als ‘Life in hiding’ op een melodie die verwant is met ‘It’s a long, long way to Tipperary’.

Het zal wel niemand ontgaan dat de begeleiding door klarinet en pianotrio identiek is aan de bezetting die Messiaen koos voor zijn in Duitse gevangenschap geschreven Quatuor pour la fin du temps.

Als luisteraar is het boeiend en ontroerend om Anne of haar droeve tocht een eind te begeleiden, maar troost kan worden geput uit haar woorden ‘The weak shall fall and the strong shall survive and not be defeated!’

Het zou mooi zijn wanneer we ook de orkestversie eens te horen krijgen.