Winbeck: Symfonieën nr. 1 Tu solus, 2, 3 Grodek, 4 De profundis en 5 Jetzt und in der Stunde des Todes. Resp. Symfonie orkest van de Beierse omroep o.l.v. Muhai Tang, Weens Omroeporkest o.l.v. Dennis Russell Davies, Christel Borchers (a), Udo Samel (spr) en het Duits Symfonie orkest Berlijn o.l.v. Mathias Husmann, Christel Borchers (a), Günter Bimge (b), Werner Buchin (ct), Wolf Euba (spr) met het Beethovenorkest Bonn o.l.v. Dennis Russell Davies en opnieuw het Beethovenorkest Bonn o.l.v. Dennis Russell Davies. TYXArt TXA 17091 (5 cd’s, 4u., 51’50”). 1985 - 2017
Puur bij toeval heb ik begin jaren ’90 eens de Symfonie nr. 1 uit 1985 van de Duitse componist Heinz Winbeck (1946 - 2019) op de Duitse radio gehoord. Het was dit werk dat als eerste van zijn vijf symfonieën op cd verscheen in een uitvoering van het Beethovenorkest Bonn o.l.v. Dennis Russell Davies (Wergo WER 6509-2) die nu is heruitgegeven in dit album dat als een mooi In Memoriam kort na zijn dood in februari 2019 verschijnt.
Winbeck studeerde compositie bij Harald Genzmer en Günter Bialas en behoort tot de weinige Duitse componisten die niet alleen vasthielden aan de traditionele symfonievorm, maar deze ook nieuw leven inbliezen, bijvoorbeeld door ze programmatisch te maken. Net als Wolfgang Rihm en Manfred Trojahn is hij uit de school van ‘de nieuwe eenvoud en subjectiviteit’
Uit dit vijftal tussen 1983 en 2011 ontstane werken spreekt een grote bewondering voor Mahler (vooral diens Derde en Tiende) en ze zijn omschreven als ‘intens, meeslepend en compromisloos’.
Vaak gaat het om opdrachtwerken van een omroep. Maar in de enige onprogrammatische, nr. 2, klinkt niet alleen iets door van de atoomramp in Chernobyl en de Amerikaanse aanval in Libië, maar ook van een vijfmaal herhaald motief uit Schumanns Pianosonate nr. 1. Desondanks maakt het werk een heel vredige indruk.
In de ééndelige Symfonie nr. 3 worden voor het eerst vocale elementen geïntegreerd, in dit geval met het gedicht Grodek van Georg Trakl die daarin de verschrikkingen van W.O. I beschrijft. Zes slagwerkers, een elektrisch orgel, twee stel pauken hameren dat erin en met haar rijke altstem vult de alt Christel Borchers de tekst in.
Een stuk grootschaliger van opzet is Symfonie nr. 4 De profundis want daaraan komen zangsolisten, een spreker, een orgel, een vooraf vervaardigde bandopname, een viervoudige bezetting van de houtblazers, acht hoorns, acht slachtwerkers en een 16-stemmig koor te pas. Het werk werd geschreven na de dood van Winbecks moeder die hem heel sterk heeft aangegrepen. Gelukkig belooft het werk dat na de dood van herrijzenis sprake is.
Symfonie nr. 5 heeft een opvallende voorgeschiedenis. Dirigent Russell Davies, een groot voorvechter van de componist, vroeg hem om ook Symfonie nr. 9 van Bruckner te voltooien. Winbeck schreef in plaats daarvan een vierdelige symfonie met de titel ’Nu en in het uur van onze dood’ waarin hij motieven uit symfonieën van Bruckner en citaten uit Wagners Götterdämmerung gebruikt. De partituur van die opera lag op de vleugel van Bruckner toen hij zijn Negende schreef.
Het hoeft nauwelijks te verbazen dat Winbecks Vijfde ongeveer klinkt al Bruckners Tiende.
Het is niet moeilijk om diep onder de indruk te raken van dit symfonische corpus van Winbeck die achteraf boft met de inzet en de toewijding van al zijn uitvoerenden.