Veress: Passacaglia concertante; Songs of the seasons; Musica concertante. Heinz Holliger (h) met Camerata Bern c.q. London Voices o.l.v. Terry Edwards. ECM 447.390-2 (62’41”). 1992/3

Een concertuitvoering van de prachtige Passacaglia concertante was de aanleiding om deze wat oudere, maar daarom niet minder waardevolle cd aan te schaffen. Veress (1907-1992) behoort tot de componisten die in hun loopbaan het meeste gefnuikt werden door W.O. II en de gevolgen daarvan.
Als compositiestudent van Kodály interesseerde hij zich voor de ‘boerenmuziek’ van Bartók en later gaf hij zelf in Boedapest les aan o.a. Ligeti en Kurtág. Een middelaar dus die ten onrechte wat werd overgeslagen in de concertpraktijk van het Westen.
In zijn laatste levensjaren doceerde hij in Bern, waar hoboïst Heinz Holliger tot zijn bekendste leerlingen behoorde en later – met iemand als pianist András Schiff – tot een warm pleitbezorger van zijn werk. De Passacaglia concertante is geschreven voor hobo en strijkorkest, de Musica concertante voor twaalf strijkers en Songs of the seasons bestaat uit zeven a cappella madrigalen op tekst van Christopher Brennan.
Het drietal hier bijeengebracht werken dateert uit resp. 1961, 1967 en 1966. Het drietal strijdt om voorliefde en het is ten slotte de persoonlijke instelling van de luisteraar die daarbij de voorkeursvolgorde bepaalt.
Wie door dit moois is lekker gemaakt, zal meer van Veress willen horen. Bijvoorbeeld:
Het Klarinetconcert (Hungaroton), Hommage à Paul Klee (Col Legno WW1CD 20240), de 4 Transsylvische dansen (ECM 465.778-2), Csárdás, Fantasie voor 2 piano’s en strijkers en het Concert voor piano, strijkers en slagwerk (Teldec 0630-19992-2), het Strijktrio en de Cellosonate met de Vioolsonate (ECM 437.440-2). De opname van Holliger, Thunemann en Schiff van de Sonatine voor hobo, klarinet en fagot (Philips 446.095-2) is vermoedelijk moeilijk verkrijgbaar.