Vasks: Symfonie nr. 2; Vioolconcert Licht van ver. John Storgårds met het Ostrobotnisch kamerorkest o.l.v. Juha Kangas. Ondine ODE 1005-2 (73’21”). 2002

Met het verdwijnen van het IJzeren Gordijn en de opkomst van allerlei globalisatieaspecten zijn componisten uit de Baltische staten aan een internationale opmars begonnen. Eén van de interessantste onder hen, de Let Peteris Vasks (1946) heeft door zijn studie in Vilnius ook banden met Litouwen. Intussen is hij een cultfiguur geworden.

Met zijn Symfonie nr. 2 (1999) en zijn Vioolconcert (1996) met de ondertitel Ver licht won hij tweemaal de Letse muziekprijs. De symfonie werd na een dubbele opdracht van het BBc- en het Bournemouth symfonie orkest geschreven en herhaalt het succes van Voices (1991) voor strijkorkest.

Het werk is ééndelig en duurt zo’n veertig minuten. In die tijd worden allerlei emoties doorlopen van kale woede en serene rust tot ijzige wanhoop, eindigend in een culminerend ongemakkelijke rust die is vervuld van “een gevoel van met licht gevuld verdriet” in de woorden van de componist.

Het nodige eclecticisme is Vasks niet vreemd. We horen echo’s van Górecki, Shostakovitch, Kancheli langskomen, maar ook vogelgezang, volksmuziek en hymnes die de muziek heel makkelijk te benaderen maken. Toch gaat het allerminst om New Age klanken. Dergelijke pretenties heeft de muziek niet, daarvoor is hij toch te persoonlijk en te zeer met vakmanschap gemaakt.

Het Vioolconcert werd geschreven voor Gidon Kremer, die er ook een mooie opname van maakte met zijn Kremerata Baltica (Teldec 3984-22660-2). Ook hier gaat het om een ééndelig stuk met tal van wisselende stemmingen – melancholie, nostalgie, puurheid - die knap tot één geheel zijn versmolten.

De vooral als dirigent bekend staande John Storgårds ontpopt zich hier als een uitstekende vioolsolist (beter dan Kremer!) en het orkest overlaadt zich in beide werken met welverdiende roem. Ook op de opnamekwaliteit valt niets aan te merken.