Vlijmen, van: Inferno; Putte, van de: Es schweigt. Ingrid Kapelle (s), Nederlands kamerkoor, Schönberg ensemble en Asko Ensemble o.l.v. Reinbert de Leeuw. Et’cetera KTC 9000 (63’07”). 1995, 1999

In Jan van Vlijmens Inferno voert de componist ons via een citaat uit Mulisch’ De ontdekking van de hemel, Primo Levi’s Is dit een mens en natuurlijk Dante’s Hel tot de verschrikkingen van W.O. II. Hij doet dat aan de hand van zeven tekstfragmenten uit Dante’s gedicht en verdeelt deze over drie vocale groepen met verschillende bezetting en vier instrumentale groepen gelardeerd met een paar spreekteksten en parlandi. Verder staat het werk in zeven delen en met zeven groepen uitvoerenden in het teken van het getal 7, wat niets met het geluksgetal te maken heeft.

Wie verwacht een tragische muziek te horen, komt in zoverre bedrogen uit dat het werk in deze vrijwel volmaakte uitvoering eerder wanhopig klinkt.

Minstens zo complex is Es schweigt van Jan van de Putte die lang afzag van normale muzieknotatie. Hij verkent de wereld tussen droom en werkelijkheid, toont verwantschap met toneelschrijver Thomas Bernhard, filmers als Bergman en Tarkovsky. Het werk uit 1993 gaat over verveling, zinloosheid, het dreigende niets en ‘jeuk’. Een zangstem zegt aan het begin toonloos getallen als symbool van menselijke onmacht. Een ensemble van de vier houtblazerstypes plus basklarinet en contrafagot, de drie koperblaasvormen, piano, slagwerk en strijkkwartet minus tweede viool werk het heel zorgvuldig nader uit.