Ullmann: Der Kaiser von Atlantis, oder der Tod-Verweigerung; Hölderlin liederen nr. 1-3 Michael Kraus (b., Kaiser Overall), Franz Mazura (bs., Der Lautsprecher), Martin Petzold (t., Ein Soldat), Christiane Oelze (s., Bubkopf), Walter Berry (b., Der Tod), Herbert Lippert (t., Harlekin) en Iris Vermillion (ms., Der Trommler) met het Gewandhausorkest Leipzig o.l.v. Lothar Zagrosek. Decca 440.854-2 (67’54”). 1993
Vlak voor de tweede Wereldoorlog schreef Viktor Ullmann twee opera’s in Praag: Der Sturz des Antichrists en Der zerbrochene Krug, maar zijn opmerkelijkste werk is Der Kaiser von Atlantis dat onder erbarmelijke omstandigheden ontstond in het getto van Terezin en dat was bestemd om daar opgevoerd te worden.
De allegorische opera draait om een waanzinnige, paranoïde keizer die op alle fronten oorlog voert ‘als een vakman des doods’ tot de dood weigert langer te werken uit protest tegen de helse mechanisatie van het doden. Omdat de gewonde, stervenden en zieken nu aan hun lot worden overgelaten, vraagt de keizer aan de dood om weer aan de slag te gaan. Dat wil hij op een voorwaarde: dat de keizer zich als eerste slachtoffer aanbiedt. Het overlijden van de keizer in de laatste scène werpt vast een licht op de aan het oostelijk en westerse front verslagen Nazi’s.
Decca nam in 1993 de verlate première van deze opera op en zorgde voor een heel fijne, maar niet ideale realisatie. De serieuze momenten zijn heel goed gedaan, maar de wat luchtiger kanten missen iets van de gevaarlijke pret die ook bestanddeel vormt van het werk.
Walter Berry is eigenlijk te oud en te kortaf als keizer zodat het hem onvoldoende lukt om de lyrische verleiding van zijn aandeel goed over te brengen. Maar de overige rollen voldoen bijzonder goed en Michael Krause is heel indrukwekkend in de moeilijk te realiseren afscheidsaria van de keizer (er zijn twee versies vastgelegd). Ook het slotkoor is heel ontroerend. Als toegift zijn nog de drie Hölderlin liederen opgenomen, die prachtig door Iris Vermilion worden
Er bestaat ook een in het Engels gezongen uitvoering van Robert de Cormier (Arabesque Z 6681), maar die is minder goed geslaagd.