Tansman: 24 Intermezzi; Petite suite; Valse impromptu. Eliane Reyes. Naxos 8.572266 (56'59"). 2010

Luisterend naar deze vermoedelijk nu pas voor het eerst goed opgenomen werken van een van de ondergeschikte en waarschijnlijk wat ondergewaardeerde Poolse componist Alexander Tansman (1897-1986) wordt men onwillekeurig herinnerd aan het advies dat Diaghilev aan de jonge Prokofiev gaf dat hij moest leren om te haten: “het kanon schiet ver omdat het zijn kogel niet verspreidt’.

De Joodse componist bracht zijn componistenleven voornamelijk in Frankrijk, in Parijs door, maar week in de oorlogsjaren uit W.O. II uit naar Los Angeles. Hij is een beetje als een geweldig innemende gast die alles in het werk stelt om niet uit de toon te vallen en een aangename, gezellige indruk te maken.

Zijn enigszins eksterachtige idioom is terecht vergeleken met een mengeling van Ravel en Stravinsky en de hier opgenomen stukken ademen typisch de geest van de jaren twintig vorige eeuw. Het resultaat klinkt altijd aangenaam en professioneel vervaardigd, is ook fraai voor de piano geschreven.

Het is niet veeleisend bij eerste kennismaking, zeker in een zo overtuigend pleidooi door een toegewijde jonge Franse pianiste. Hoofdschotel van haar programma zijn de 24 korte, levendige en soms ietwat uitheems aandoende, nogal naar binnen gerichte Intermezzi die in complete vorm vier banden beslaan en uit 1939/40 dateren en daardoor een licht sombere, onrustige sluier van de aanstaande oorlog dragen. Maar er is onderlinge verscheidenheid genoeg. De stemmingen wisselen van het overpeinzende (nr. 11) via het tragische (nr. 21) en het bevrijdende (nr. 20) tot het heftige (nr. 12). Het onbetwiste hoogtepunt is het nogal troosteloze nr. 3 uit de vierde band.

De vrij melancholieke Petite suite uit 1917/9 dateert nog uit Tansmans Poolse periode met echo’s van Chopin en Scriabin en de Valse impromptu uit 1940 herinnert in de verte aan bepaalde werken van Debussy en Ravel.

De toegewijde, technisch voortreffelijk gewapende pianiste haalt alles uit dit idioom wat expressief mogelijk is en doet dat op een aangenaam onnadrukkelijke manier. Zo zorgt ze voor een inspirerende kennismaking met deze onbekende werken. De opname klinkt prachtig dus dit geheel maakt aanspraak op een brede aandacht.

Wie de smaak voor Tansmans pianowerken te pakken heeft, moet ook eens luisteren naar de andere opname van Eliane Reyes, ditmaal met klarinet, harp en het Elysée strijkkwartet van 3 Stukken voor Klarinetkwintet, de Musique à 6 en 3 Stukken voor klarinet, harp en strijkkwartet (Naxos 8.570235) en naar ‘Complainte de Nikko’ uit Le tour du monde en miniature, inderdaad een heel mooi miniatuurtje gebaseerd op de pentatonische Japanse Miyakobushi toonladder en gespeeld door Noriko Ogawa op BIS CD 1045.