Shostakovich: Cantates. ‘De executie van Stepan Razin’ op. 119; ‘Over ons vaderland straalt de zon’ op. 90; ‘Lied van de bossen’ op. 81. Kostyantyn Andreyev (t) Alexey Tanovitsky (bs), Narva jongenskoor, Ests concertkoor en het Ests nationaal symfonie orkest o.l.v. Paavo Järvi. Erato 2564-616666-4 (79’49”). 2012

Hoe het kon verkeren in het leven van Shostakovich laat deze uitgave mooi horen wanneer we de drie cantates in chronologie van ontstaansvolgorde beschouwen. 

Het triomfantelijke ‘Lied van de bossen’ op tekst van Jevgeny Dolmatovsky dateert uit 1949, een jaar nadat hij weer eens publiekelijk was veroordeeld voor het schrijven van on-Sovjet muziek en hiermee als het ware via een groots opgezet patriottisch oratorium voor tenor, bas, kinderkoor, gemengd koor en orkest vergiffenis wilde vragen. Bezongen worden de verdiensten van Stalin en diens herstelprogramma van na W.O. II. In 1950 won hij hiermee de Stalinprijs. 

In 1952 hercomponeerde Shostakovitch op een andere tekst van Dolmatovsky dit werk onder de titel ‘Over ons vaderland straalt de zon’ voor jongenskoor, gemengd koor en orkest met groot symfonie orkest plus een koperensemble met trompetten en trombones. Dat was ter gelegenheid van het  negentiende congres van de partij. De zon symboliseert uiteraard die Communistische Partij die het land naar een betere toekomst leidt. 

‘De executie van Stepan Razin’ voor bas, koor en orkest werd in 1964 tien jaar na Stalins dood onder het regiem van Nikita Chroetsjov geschreven toen de componist zich meende wat meer vrijheden te kunnen veroorloven. Het werk is de toonzetting van een ‘verschrikkelijk’ bijtend agressief gedicht van Jevtoesjenko over een zeventiende kozakken revolutionair.

Van dit drietal werken is ‘De executie van Stepan Razin’ het bekendst en dus ook het meest opgenomen. Te beginnen met een maatgevende opname van Kyrill Kondrashin (Melodiya, 1969). Andere mooie nieuwe opnamen zijn van Vladimir Ashkenazy (Ondine ODE 1225-2) en – goedkoper – van Gerard Schwarz (Naxos  8,557812). 

Maar deze nieuwe uitgave is met enige wiellengtes zowel interpretatief als opnametechnisch bezien de mooiste. Een ware aanwinst van betekenis dus, komend van gemotiveerde Letten die zelf jarenlang onder het Sovjet juk leden en die zoals bekend uitstekende zangers en koren hebben.