Sallinen: De ruiter. Matti Salminen (bs), Martti Wallén (bs), Eero Erkkilä (t), Usko Viitaanen ((b), Taru Valjakka (s), Heikki Toivanen (bs) met het Ensemble van het Savonlinna Opera Festival o.l.v. Ulf Söderblom. Finlandia FACD 101 (2 cd’s, 2u.04’33”). 1975
Sallinen: Kullervo op. 61. Paula Etelävuori (a), Matti Heinikari (t), Jorma Hynninen (b), Anna-Liisa Jakobsson (ms), Juha Kotilainen (b), Pertti Mäkelä (t), Vesa-Matti Loiri (voc), Matti Salminen (bs) e.a. met het Ensemble van de Finse nationale opera o.l.v. Ulf Söderblom. Ondine ODE 1258-2 (2 cd’s, 2u. 36’58”) 1991
Toegankelijke eigentijdse opera’s zijn niet talrijk. Maar de renaissance van de operavorm gedurende de jaren zeventig vorige eeuw in Finland, een land dat bepaald niet voorop loopt in de operacultuur, was een bemoedigend en positief fenomeen. Het jaarlijkse operafestival in Savonlinna heeft daar ongetwijfeld het nodige aan bijgedragen.
Aulis Sallinen bezit een uitstekend gevoel voor muziektheater en toont in zijn opera’s een best aantrekkelijk muzikaal pallet. In 1974 vestigde hij met zijn eerste opera De ruiter op een libretto van Paavo Haavikko een soort mijlpaal in de herrijzenis van de opera in het noorden. Meteen bij de eerste opvoering in Savonlinna kreeg het werk een warm welkom. Het is toen dat de opname van het stuk tot stand kwam. Het werd meteen door de kritiek als meesterwerk bestempeld. Effectief is deze opera beslist.
Het gaat hierbij niet om een conventioneel operaverhaal, maar moet symbolisch worden beschouwd als ‘een beeld van een klein land dat steeds het strijdtoneel is van machtige krachten, maar dat – meer dan dat – verhaalt van de voortdurend veranderende relatie tussen man en vrouw’.
De muziek zelf is treffend en pakkend en roept een passende sfeer op. Bij vlagen, zoals in Sallinens symfonie nr. 3 op. 35 (1975) die kort tevoren ontstond (CPO 999.970-2), worden herinneringen aan Britten opgeroepen. In elk geval is de klankwereld met zijn fascinatie voor klokken heel verbeeldingsvol.
Drie jaar later ontstond de eerder besproken opera De rode lijn (Finlandia FACD 102), waarvan eerder een bespreking is gepubliceerd.
Niet alleen Sibelius behandelde de geschiedenis van Kullervo uit het Finse epos Kalevala. Maar waar Sibelius er in 1892 een werk voor sopraan, bariton, mannenkoor en orkest van maakte, leverde Sallinen een voldragen opera in twee aktes van in 1988.
De deels ‘live’ uitvoeringen verdienen veel waardering want het muzikale niveau is hoog, met Jorma Hynninen in de manlijke hoofdrollen van beide werken als grote ster. Vooral Kullervo is als geslaagde compositie in de grote operatraditie van de tragedie met grootse melodieën en geweldig veelzijdig vocale inbreng zeer het aanhoren waard. De opnamekwaliteit van beide sets is wat wisselend.