Stravinsky: L’histoire du soldat. Fred Child (verteller), Tianwa Yang (v), Jarred McGuire (soldaat), Jeff Biehl (duivel) met de Virginia Arts Festival players o.l.v. JoAnn Falletta. Naxos 8.573537 (58’01”). 2015
Tijdens W.O. I waren Stravinsky’s drie extravagante partituren voor Diaghilevs Ballets russes niet uitvoerbaar. Het is de vraag of hij zich hoe dan ook zou hebben afgewend van het bovemaatse orkest waar de Sacre om vroeg, maar die oorlog bracht een dramatische verkleining van de beschikbare middelen met zich mee.
In 1918 woonde Stravinsky in Zwitserland waar hij in samenwerking met de schrijver Charles-Ferdinand Ramuz en de schilder/ontwerper René-Victor Auberjonois L’histoire du soldat schreef. Hij ontwikkelde de gedachte voor dit werk op basis van een Russisch volksverhaal van Alexander Afanasiev.
Met een verteller, twee acteurs (de een als de soldaat, de ander als de duivel), een danser en een ensemble van zeven musici dat ook op het podium staat, werd dit het prototype van het twintigste eeuwse muziektheater. Het nooit gerealiseerde plan was om hiermee per vrachtwagen langs Zwitserse dorpen te trekken om het stuk op te voeren.
L’histoire dus soldat is een variant op het verhaal van Faust, maar wijst ook vooruit naar Stravinsky’s The rake’s progress. Het draait om en pact met de duivel. In muzikaal opzicht weerspiegelt het werk Stravinsky’s belangstelling voor de tango en de ragtime wat de ritmische lading vergroot en het werk zeggingskracht verleent. De viool heeft de hoofdrol in dit drama ‘om te lezen, te spelen en te dansen’.
Het werk wordt meestal bekort tot de suitevorm die het merendeel van de muziek bevat, maar zonder de dialogen. Maar het werk komt het beste tot zijn recht in volledige vorm en in de context van een theatervoorstelling.
Het origineel heft natuurlijk Franse teksten, maar Stravinsky was een voorstander van het gebruik van vertalingen. Gezien de huidige, nogal droevige status van de Franse taal in Nederland, komt deze Engelstalige versie Voor de vertaling zorgden Michael Flanders en Kitty Black) goed te pas Falletta en haar goed samengestelde team weten behendig de geest van het origineel te treffen. De esprit en het pathos komen goed tot hun recht en vooral het centrale gedeelte met de dansen is markant.
Het gekke is, dat Naxos al een zeer voortreffelijke Engelstalige opname uit 1995 van het complete werk in huis had. Namelijk van David Timson (verteller), Benjamin Soames, Jonathan Keeble en het Northern kamerorkest o.l.v. Nicholas Ward (Naxos 8.553662). Beluister liefst beide voordat een keuze wordt gemaakt.