Silvestrov: Requiem voor Larissa. Oekraïns nationaal koor Dumka en –symfonie orkest o.l.v. Vladimir Sirenko. ECM 472.112-2 (52’32”). 2001

In 1996 overleed de vrouw van Silvestrov, de musicologe Larissa Bondarenko en het jaar daarop begon Valentin Silvestrov aan een Requiem om haar te herdenken. In 1998 was het werk voor gemend koor en orkest met piano en synthesizer gereed. Op bepaalde ogenblikken maakt een drietal koorleden zich los van het ensemble om een solo delen van de gangbare Latijnse mis, waaruit alleen het ‘Lacrymosa’ in originele staat is aangehouden, te zingen, inclusief het gedicht ‘De droom’ van Taras Shevchenko. Dat klinkt hier nog ontroerender dan in de zangcyclus ‘Stille liederen’. Verder bevat het koor een speciale basso profundo groep.

Andere opvallende bijzonderheden zijn dat in het ‘tuba mirum’ gepassioneerde fragmenten uit zijn symfonie nr. 1 uit 1963 zijn verwerkt en in het tweede ‘Agnus Dei’ iets uit zijn Mozartiaanse pianowerk ‘De boodschapper’.

Het bijgevoegde tekstboekje vermeldt: “De tijd is als een zwart meer in Silvestrovs muziek. Het water beweegt nauwelijks, het verleden weigert weg te glijden en de trage, onregelmatige bewegingen van een roeispaan blijven op hun plek”.

Een heel somber beeld. Gelukkig is de muziek veel beter dan deze tekst. Die muziek boeit in hoge mate vanaf het eerste moment met de suggestie van beierende klokken in dit feitelijk intieme, troostende werk, waaruit niet alleen verdriet, maar ook bemoediging spreekt. Plus hoop en dromen voor het eigentijdse bewustzijn.

Eigenlijk is het verrassend dat in de post-Sovjet periode uitgerekend in Rusland en de Oekraïne zoveel Requiems werden geschreven. Silvestrov voegt zich hier bij Schnittke, Denisov, Tischenko en anderen.

Het zal duidelijk zijn dat het om een bijzondere, bij vlagen broze, maar heel treffende compositie gaat. Gelukkig wordt deze hier meer dan voortreffelijk uitgevoerd.