Shostakovitch: Symfonie nr. 12 Het jaar 1917; Suite Hamlet op. 32a; Suite De gouden eeuw op. 22a. Göteborg symfonie orkest o.l.v. Neeme Järvi. DG 431.688-2 (77’21”). 1990

De Symfonie nr. 12 van Shostakovitch uit 1961 kan gelden als het Lelijke Eendje onder zijn vijftien soortgenoten. Dat er toch nog ruim dertig opnamen van bestaan, is haast een wonder. De achtergronden zijn belangrijk.

In 1960, middenin de Koude Oorlog was de componist toch nog lid geworden van de Communistische Partij en publiceerde hij in de Pravda een stel artikelen waarin hij fulmineerde tegen de Westerse ‘bourgeois muziek’. Hij droeg deze twaalfde symfonie op aan de nagedachtenis van Lenin.

De namen der delen spreken boekdelen: I ‘Revolutionair Petrograd’, II ‘Razliv’ (ten Noorden van St. Petersburg waar Lenin de revolutie voorbereidde, III ‘Aurora’ (de naam van het slagschip dat het vuur opende op het winterpaleis) en IV De dageraad van de menselijkheid.

Misschien had uit deze gegevens best goede muziek kunnen worden gemaakt, maar het resultaat is een staaltje van schreeuwerige Sovjet propaganda. De Shostakovitch van het groteske en satirische is hier helaas ver te zoeken.

De uitvoering van Järvi sr. is een der meest representatieve naast die van Vasily Petrenko (Naxos 857.2658 met de symfonie nr.6) en van Mark Wigglesworth met het Radio filharmonisch orkest (BIS SACD 1563, met symfonie nr. 9).

De uitvoering van Järvi is ook terug te vinden in het verzamelprogramma The year 1917, music in turbulent times (DG 947.9696) samen met werken van Bartók, Bridge, Browne, Debussy, Eisler, Falla, Holst, Ives, Prokofiev, Ravel, Respighi, Datie, Stravinsky en Vaughan Williams.