Schubert: Symfonie nr. 8 in b D. 759. Kamerorkest Bazel o.l.v. Mario Venzago. Sony 88985-43138-2 (43’07”). 2016
Toen Schubert najaar 1822 begon aan zijn symfonie in b ging hij als vijfentwintigjarige nieuw terrein verkennen. Als tiener had hij tussen 1813 en 1818 al een stel vrij onbekommerd blije symfonieën gemaakt, maar nu werd het hem ernst. Hij wilde daar een eigen vorm en inhoud aan geven en slaagde daarin ook wonderwel.
Alleen het beperkt zich tot twee delen, allegro moderato en andante con moto. Waarom precies Schubert het werk nooit afmaakte, is onbekend. Mogelijk vond hij het werk op muzikale gronden af (de bijnaam ‘onvoltooide’ is niet door hem bepaald), mogelijk waren er biologische oorzaken. De syfilis waaraan hij acht jaar later zou sterven, had voor het eerst serieuze invlod op zijn leven en inderdaad hebben de wel voltooide delen in de vormgeving van tijd en tonaliteit iets grauws en troosteloos dat we niet gewend zijn van de componist.
Van het derde deel waren alleen de eerste twintig maten georkestreerd en het particel daarvan breekt af in maat 16 van het trio. Van het vierde deel was nog minder voorhanden.
Het bestaande fragment van het derde deel is opgenomen door Jonathan Nott (Tudor 1610, 4 cd’s) en duurt een halve minuut.
Daarna kwam Brian Newbould die in het derde deel fragmenten uit Rosamunde verwerkte. Charles Mackerras gaf die ontbrekende delen (Virgin 759.2730-2) waarbij het scherzo bij hem slechts 6’34’ duurt.
Neville Marriner bracht een album met ‘De tien symfonieën’ uit (Philips 412.591-2, 3 cd’s) in 1982 waarin hij ook Newbould volgde en het derde deel in 6’35” afwerkte, het vierde in 7’14”.
En nu is er dan Mario Venzago met een eigen voltooiing. Bij hem vergen het derde deel met 8’51” en het vierde met 11’53” een stuk meer tijd waardoor de lengte van de hele symfonie ongeveer wordt verdubbeld.
Het dient gezegd: deze onderneming heeft zin gemaakt, klinkt heel Schubertiaans van A tot Z en is mooi in klank omgezet door het Bazelse orkest. In ieder geval is het resultaat dermate interessant dat het meer dan die voorgaande pogingen de moeite van een nadere kennismaking lonend maakt.