Strauss, R.: Burleske voor piano en orkest in d op. 11; Ein Heldenleben op. 40. Denis Kozhukhin met het Nederlands filharmonisch orkest o.l.v. Marc Albrecht. Pentatone PTC 5186-617 (64’51”). 2017

Richard Strauss was pas vierendertig toen hij zijn levenservaringen tot dusver probeerde samen te vatten in zijn acht te symfonische gedicht, Ein Heldenleben. Dat moest geen alledaags leven zijn, zoals de titel belooft. Hij begint daarom ook meteen met een trots, viriel portret van de hoofdpersoon en beschrijft de schermutselingen met zijn tegenstanders (muziekcritici), de ontmoeting met zijn echtgenote (de opvliegende sopraan Pauline) die door een soloviool wordt weergegeven, zijn veldslagen (opnieuw met critici), zijn rustige werk (hier citeert hij uit zijn eerdere symfonische gedichten) en tot slot zijn terugtrekking uit de wereld en zijn gevoel van vervulling.

Toch is het werk geen oefening in megalomie, laat staan een muzikale tegenhanger van keizer Wilhelms militarisme, zoals sommigen hebben beweerd. Het is een algemeen portret van een zelfbewuste kunstenaar met Strauss’ eigen ervaringen als referentiekader. Zelf zei Strauss tegen de Franse schrijver Romain Rolland: “Ik ben geen held, mij ontbreekt de noodzakelijke kracht”. 

Na de première was er heel wat kritiek op het werk, sommigen vonden zelfs nogal vergezocht dat de toonaard. Es-groot van Beethovens Eroica was misbruikt. 

Van Amsterdams tweede orkest komt daar nu een nieuwe versie van. Die krijgt het zwaar om zich te handhaven want niet alleen maakte  Yannick Nézet-Séquin  er in 2010 in Rotterdam een heel mooie opname van (BIS SA CD 1880), samen met de 4 Letzte Lieder door Dorothes Röschmann, ook Daniël Barenboim meldde zich met de Berlijnse Staatskapel in 2014 en dezelfde koppeling met Anna Netrebko (DG 479.3964), terwijl iets oudere opnamen als die van Mariss Jansons met het Concertgebouworkest (RCO Live 04005) uit 2004 en veel oudere als die van Karajan met de Berlijners (Testament SBT 1430) en Rudolf Kempe met de Dresdense Staatskapel (Warner 7243-567.892-2) ook nog lang niet zijn afgeschreven.

De nieuwe cd is dus vooral van belang voor degenen die de koppeling met de Burleske goed te pas komt. Deze wordt op zichzelf best goed vertolkt door Denis Kozhukhin, maar ook daarvan bestaan pakkender verklankingen, o.a. van Martha Argerch en Claudio Abbado (Sony SK 52565) en Marc-André Hamelin en Ilan Volkov (Hyperion CD A 67635).

Dat krijg je als het aanbod al zo groot is.