Shchedrin: Dode zielen. Alexander Vorosjilo (Pavel Ivanovich Chichkov), Vladislav Piavko (Nozdryov), Larissa Avdeeva (Korobochka), Boris Morovov (Sobakevich), Galina Bosossova (Plyushkin), met koren en het Bolshoi koor- en orkest o.l.v. Yuri Temirkanov. Melodija MEL CD 10.01837 (32 cd’s, 2u., 09’39”). 1977

Gogols in 1842 gepubliceerde roman Dode zielen is tegelijk een van de meest geslaagde én een van de betreurenswaardigste boeken uit de wereldliteratuur. Geslaagd is het verhaal door zijn held, de gentleman-oplichter Chichkov die eenzelfde onverwoestbare status heeft verkregen als Don Quichot, Anna Karenina en Madame Bovary. Heel betreurenswaardig omdat Gogol zijn onweersproken meesterwerk niet voltooide, maar erger nog, het voor een groot deel aan het vuur prijsgaf.

Gogol (1809 - 1852) maakte handig en kunstig gebruik van het gegeven dat in het tsaristische Rusland slechts eens in drie jaar een telling en een opgave van lijfeigenen voor de belasting was. Chichkov realiseert zich dat de namen van de intussen overleden lijfeigenen geld waard zijn en dat hij daarop dus - als hij ze te pakken kan krijgen - een hypotheek kan nemen.

Roofkapitalisme en hypotheekzwendel avant la lettre dus als een satire op de menselijke neiging tot corruptie.

Wie anders dan Gogol zou hebben kunnen bedenken dat een landeigenaar de prijs van zijn dode timmerman opdrijft omdat die zijn vak zo goed verstaat?

De satiricus in Rodion Shchedrin zag daar in een aardig gegeven voor een opera in drie aktes op een eigen libretto die in 1977 in het Kirov theater in Leningrad in première ging, die de Sovjet autoriteiten zal hebben behaagd en die in 1988 ook nog in Boston werd opgevoerd.

Kort na de première werd deze enige en gelukkig over de hele linie goed geslaagde opname in Moskou gemaakt.