Shostakovitch: Symfonie nr. 11 op 103 Het jaar 1905. BBC filharmonisch orkest o.l.v. John Storgårds. Chandos CHSA 5278 (66’45”). 2019

De waardering voor de filmische evocatie van de eerste Russische revolutie uit 1905 door Shostakovitch is de laatste jaren groter geworden. Dit betekent niet dat ons vermogen om de onderliggende tekst de decoderen automatisch tot superieure inzichten heeft geleid.

Toen Rostropovich in 2002 na afloop van een concert het New Yorkse publiek toesprak, dacht de cellist/dirigent niet aan de Hongaarse opstand uit 1956 toen hij zei: ’De muziek is als een geest voortgekomen uit de mens en die honderd jaar geleden werden gedood en op dit moment denk ik vooral aan aan voorjaar 1905 toen het volk tegen de tsaar demonstreerden in St. Petersburg en door tsaristische soldaten werden beschoten.

De opwinding van een bijzondere gebeurtenis is vanaf het begin voelbaar in de griezelige, bijna onhoorbare zucht waarmee de strijkers de bevroren stilte en de epische uitgestrektheid van Moedertje Rusland oproepen. Hoewel maar weinig noten op de eerste pagina staan, is de sfeer daarvan heel sterk. Voor de aanloop naar de ‘Bloedige zondag’ slachting produceren de trombones imposante, boosaardige glissandi.

Dat dirigent John Storgårds daarin mooie nuances aanbrengt op het hoogtepunt van het getier, is een aangenaam persoonlijk trekje. De eerste paragraaf van de finale, die door de strijkers met veel vuur wordt gespeeld, is een ander hoogtepunt, net als de daarin voorkomende mooie althobo solo. Als geheel ontstond een vrij verzengende vertolking, die het net niet helemaal kan opnemen tegen die van Nelsons (DG 483.5220), Gergiev (Mariinsky MAR 0507) en Barshai (Brilliant Classics 6275-7).