Shostakovitch: Symfonieën nr. 1 in f op. 10 en 5 in d op. 47. Londens symfonie orkest o.l.v. Gianandrea Noseda. LSO Live LSO 0802 (2 cd’s., 1u. 01’52”). 2016/9

De Symfonie nr.1 uit 1925 is een frappant stuk uit de studententijd van de componist dat ideeën bevat die ook in latere erken telkens opduiken. Er is al een duidelijk enthousiasme voor het groteske en paradoxale. Zo lijken tijdens de finale de pauken een executie aan te kondigen, hoewel de componist later het crescendo van de kleine trom als tamelijk vulgair beschouwde. Deze facetten van het werk bezitten een zekere dromerigheid en een subtiele behandeling van tijden metrum (vooral in het speelse tweede deel) en een grote verfijning.

Vanaf de première in 1937, op het hoogtepunt van Stalins culturele terreur, heft de Symfonie nr. 5 luisteraars ontroerd. Met de ondertitel: ’Het creatieve antwoord van een Sovjetartist op gerechtvaardigde kritiek’ werd het een van de populairste twintigste eeuwse symfonieën, die ook omgeven was door een geheimzinnig waas omdat niemand de ware motieven kende.

Muziek met een natuurlijke integriteit en een oprechte emotionele charme om zich als hofcomponist van een totalitair regime te rehabiliteren. Veel vertolkers bezien het werk vanuit verankerde buitenmuzikale politieke opinies die tussen de noten door worden gedramatiseerd. Niet meer bij deze concertregistratie van Noseda, die vooral van het largo een intense belevenis zonder bijbedoelingen maakt.

Waar andere labels tegenwoordig zonder probleem tot 85 minuten muziek op één cd onderbrengen, gebruikt het LSO er nodeloos twee. Maar ook verder lijkt het raadzaam te wachten op het vervolg van de geweldige reeks Symfonieën van Shostakovitch door het Boston symfonie orkest o.l.v. Andris Nelsons die meer over de componist weet te vertellen dan Noseda; nr. 5 en 9 zijn er al om dat aan te tonen (DG 479.5201).