Shostakovitch: Symfonie nr. 13 in bes  op. 113 Babi Yar. Oleg Tsibulko (bs) met het Popov Academie- en Koznevnikov koor en het Russisch nationaal orkest o.l.v. Kirill Karabits. Pentatone PTC 5186-618 (58’13”). 2017

 

Shostakovitch ging in dit werk uit 1962 tegen alle verwachtingen in, niet alleen in zijn keuze voor de onconventionele poëzie van Jevgeny Jevtushenko, maar ook door ze in een idioom van Moesorskyaanse eenvoud te gieten. Onberispelijk ’correct’ volgens de officiële Sovjetcode. Het is nauwelijks toeval dat de componist het revolutionaire ‘Dageraad van de mensheid’ uit de Symfonie nr. 12 liet opvolgen door dit opus in dezelfde lijn dat zich richt op het antisemitisme en de langdurige erfenis van het Stalinisme. Elk woord is duidelijk bedoeld om te worden begrepen en dat was misschien ook een reden voor de snelle tempi van de vijf delen.

Na de veelbesproken weigering van Jevgeny Mravinsky om de première te dirigeren, vond de componist in Kyrill Kondrashin een loyale vertolker die zich niet liet beïnvloeden door allerlei politieke intriges rond dat concert. Nadeel was wel dat in de in 1967 gemaakte prachtige opname van Kondrashin met Arthur Eisen als solist (Melodiya 74321-19842-2) gebruik moest maken van een gecensureerde tekst waardoor de identificatie met het lot van de Joden wordt afgezwakt en de veroordeling van het antisemitisme niet meer specifiek op Moedertje Rusland wordt afgewenteld, maar wel wordt herinnerd aan de ‘heroïsche actie door het tegenhouden van de weg naar het fascisme’. 

Intussen zijn er bijna veertig opnamen van deze Symfonie. Daarvan bevallen mii die van Masur met Sergei Leiferkus (Teldec 4509-90848-2), Haitink met Rintzer (Decca 425 .0873-2), Barshai met Sergei Aleksashin (Regis RRC 1102) en Wigglesworth met Jan Hendrik Rootering (BIS SACD 1543) het beste. Maar ook deze nieuwe uitgave verdient een plaatsje in dit gezelschap als een zeer goede, maar niet de allermooiste versie.