Shostakovitch: Pianokwintet in g op. 57; Romances op tekst van Aleksander Blok nr. 1-7 op. 127. Ekaterina Semenchuk (ms) met het Trio Wanderer en Catherine Montier (v), Christophe Gaugé (va). Harmonia Mundi HMM 90.2289 (56’35”). 2019
Na het succes dat het Russische Beethovenkwartet in 1938 boekte met de uitvoering van het Strijkkwartet nr. 1 van Shostakovitch, bestelde het meteen een nieuw werk. Dat werd het Pianokwintet uit 1940 dat de componist met hen introduceerden waarvoor hij de eerste Stalinprijs kreeg. Ook dit werk was en bleef een succes.
In de structuur volgt het werk vrij gangbare wegen, maar de harmonieën zijn origineel en innovatief. Het verrast telkens weer hoe de componist de mogelijkheden benut van de instrumenten waarvoor hij schrijft. Dat wordt hier nergens duidelijker dan in de fuga waarin de strijkers voor een deel con sordino spelen.
Samen met Catherine Montier en Christophe Gaugé verzorgt het Vincent Coq (p), Jean-Marc Phillips-Varjabédian (v) en Raphaël Pidoux (vc) uit bestaande Franse trio Wanderer een uitvoering vol Russische gusto op een manier die men van zulke musici mag verwachten. Veel zorg is besteed aan het aanbrengen van licht en schaduw en het onopmerkelijk hoorbaar maken van details. Dat komt dicht in de buurt van de bijzonder mooie uitvoering door Alexei Volodin en het Borodin kwartet (Decca 483.4159) en Elisabeth Leonskaja met het Borodin kwartet (Warner 2564-60813-2).
Hoewel het begrip ‘Romances’ idyllisch schilderende melodieën doet verwachten, was daar bij Shostakovitch in 1967 niet erg sprake van toen hij zeven gedichten van de symbolist Aleksander Blok op muziek zette. Hij brengt verschillende expressielagen aan in de vertoning van de gedichten ‘Ophelia’s lied’. ‘Gamayun, de profeetvogel’, ’We waren samen’, ‘De stad slaapt’, ‘De storm’, ‘Geheime tekens’ en ‘Muziek’. De sfeer reikt van onschuldige schoonheid via ironie tot diepe wanhoop. Het werk is mede op verzoek van Rostropovich geschreven en de eerste Romance, ‘Ohelia’s lied’ is speciaal voor hem en zijn vrouw Galina Vishnevskaya bestemd. Drie dagen later was de rest compleet met een toegevoegde viool (van Oistrakh) en altviool (van Vainberg). Vooral ‘Gamayun, de profeetvogel’ is een tragisch lied en ook ‘De storm’ raast echt. Een bezetting van sopraan en pianotrio voor de rest is niet alledaags. Deze goed gelukte opname met mooie zang van Ekaterina Semenchuk is ook in ander opzicht belangrijk, want het schijnt de enige te zijn van de Romances.