Sorabji: Études transcendantes nr. 72-83. Fredrik Ullén. BIS CD 2223 (79’25”). 2015

 

Sorabji: Études transcendantes nr. 84-100. Fredrik Ullén. BIS CD 2433 (2 cd’s, 1u., 57’58”). 2019

 

De Zweedse pianist Fredrik Ullén lijkt geen uitdaging te groot. Hij maakte in 1988 al een opname met Pianowerken van Ligeti (BIS CD 793, 983 en 1503) en van Stockhausen (Caprice CAP 2164-2), maar hij heeft zich de aflopen jaren duidelijk gericht op en gespecialiseerd in de gigantische pianowerken van Kaikhosru Sorabji (1892 - 1988).

Die schreef zijn honderd transcendentale études in het begin van de jaren veertig tijdens W.O. II. Een volledige uitvoering daarvan zou ruim zeven uur duren, vandaar dat het geheel in vijf mootjes is gehakt. Naarmate de cyclus vorderde, werden de Études steeds langer met als laatste een vijfstemmige fuga, die drie kwartier duurt.

In deze reeks beschikten we reeds over nr. 1-25 op BIS CD 1373, nr. 26-62 BIS CD 1533 (2 cd’s) en nr. 63-71 op BIS CD 1853. Met dit drietal opnamen wordt de serie nu afgesloten. Net als Chopin in zijn Études en Liszt in zijn Études transcendantes richt Sorabji in iedere étude op een enkel technisch detail of muzikaal idee waarvan de mogelijkheden op uiterst virtuoze wijze worden afgetast.

De uitdagingen van deze composities worden door Ullén op spectaculaire wijze tegemoet getreden en meester gemaakt. Hoe knap ook, het lukt hem niet er een persoonlijke identiteit aan te geven. Misschien is dat ook te veel verlangd en het is bewonderenswaardig genoeg wat hij met steeds vloeiend spel laat horen.

Een stille hoop is, dat Ullén nu ook de zes hondsmoeilijke Pianoconcerten te lijf gaat? Jonathan Powell nam het ruim een uur durende Concerto per suonare da me solo op (Altarus AIR-CD 9081) in 2007 op., maar ja: dat is ook een solo.