Schönberg: Von Heute auf Morgen op. 32. Richard Salter (Mozes), Christine Whittlesey (vrouw), Claudia Barainsky (vriendin), Ryszard Karczykowski (zanger) en Annabelle Hahn (kind) met het Omroeporkest Frankfurt o.l.v. Michael Gielen. CPO CPO 999.532-2 (54’26”). 1997
Von Heute auf Morgen is een van de minst uitgevoerde (en opgenomen) werken van Schönberg. Met zijn vrij forse, ononderbroken omvang van ruim vijftig minuten is dit het langste twaalftoonswerk van hem; het ontstond in 1928/9. Het stelt zwaardere eisen aan de techniek dan aan het uithoudingsvermogen van de vertolkers, vooral aan de solisten want het orkest vervult haast slechts een bijrol.
De componist verlangde wel dat het geheel bij alle moeilijkheden fraai moest worden gezongen, zonder geschreeuw of overdrijving en maakte het de uitvoerenden allerminst makkelijk. Maar de intensieve expressie en de over het geheel snelle tempi vergemakkelijken dat niet. Eentonig is de eenakter gelukkig niet, evenmin is hij uitgesproken expressionistisch.
In wezen moet het stuk het hebben van een lichte toets in zijn mengeling van het komische en het serieuze en de muziek wisselt ook steeds tussen aria’s en recitatieven. Het libretto van Max Blonda handelt over echtelijke misverstanden, toenemende ergernissen maar tenslotte ook verzoening.
Deze uitvoering, waarvoor specialisten in het vertolken van eigentijdse muziek werden gevraagd, diende destijds als uitgangspunt voor een tv verfilming. In de hoofdrollen als man en vrouw overdrijven bariton Richard Salter en sopraan Christine Whittlesey misschien nog wat, maar geleidelijk gaan ze precies in hun rol passen en komt meer legato tot stand. Ze zijn wel heel exact en tonen tegen het eind van de opera ook de nodige teerheid. Sopraan Claudia Barainsky als vriendin en tenor Ryszard Karczykowski als zanger vervullen hun rollen ook goed en overtuigd en de spreekrol van het kind is in goede handen bij Annabelle Hahn.
Gielen dirigeert met vaart en precisie; ook hij toont zich gelukkig niet ongevoelig voor de lyrischer aspecten. De balans tussen zangers en orkest is niet steeds optimaal, maar verder kan de opname er goed mee door. Een alternatief is er ook nauwelijks.