Shostakovich: De 24 Preludes en fuga’s. Alexander Melnikov. Harmonia Mundi HMC 90.2019/20 (2 cd’s, 2u 31’15”) inclusief een cd/dvd met een interview door Andreas Staier met Melnikov en de laatste Prelude en fuga (23’14”). 2009
In de jaren 1950/1 schreef Shostakovich zijn piano opus magnum voor pianiste Tatiana Nikolayeva, die er later twee opnamen van maakte. De eerste in 1987 op Melodyia 74321-19849-2, de tweede in 1990 op Hyperion CDA 66441/3 (dus3 cd’s). Later deed Vladimir Ashkenazy als een van de succesvolsten deze tour de force nog eens over op Decca 466.066-2 (2 cd’s).
Lang was de tweede opname van Nikolayeva een soort gouden standaard. Authentieker en met meer gezag kon het geheel immers haast niet worden uitgevoerd? Men moest dan wel een aantal misslagen en wat geheugenverlies van de oude dame voor lief nemen terwijl ook de opname niet helder was tengevolge van een te galmende akoestiek. Maar aan overtuigingskracht en karakter mankeerde het verder niet.
Ook Ashkenazy gooide in het gehele werk hoge ogen al waren er een paar minder comfortabele momenten, zoals in de stugge Prelude in C en de door teveel pedaalgebruik dichtlopende bijbehorende fuga. Maar verder speelt hij helder en vloeiend. Bij Ashkenazy komen de energieker stukken er beter af dan de meditatieve.
Melnikov vertegenwoordigt de oude Russische pianoschool nog op zijn best. Hij zorgt voor de momenteel mooiste allround interpretatie, helder en net mooi direct van klank. Het aanwijzen van wat hoogtepunten in het over de hele linie idiomatisch geslaagde geheel is niet eens zo eenvoudig. Maar probeer de gepassioneerde fuga in fis, de haast dansende prelude in A of de verstilde fuga in bes. Net als vroeger Nikolayeva weet Melnikov steeds de diepere betekenis van deze stukken te vinden. Hij is mede daarom voor nu in alle opzichten de eerste keus.
Preludes en fuga’s zijn keurig in afzonderlijke tracks ingedeeld en de toegevoegde cd/dvd laat een interessant interview zien en de cumulatieve laatste Prelude en fuga horen. Met de monumentale fuga in d is het prachtige eindpunt bereikt van een grootse muzikale reis. Hier horen we cumulatief haast de Tiende symfonie geboren worden. Een machtig culminatiepunt. Wie ten onrechte meent dat Shostakovitch’ bijdrage aan de pianoliteratuur betrekkelijk onbetekenend is, moet deze uitgave beluisteren.