Schumann: De 3 Strijkkwartetten op. 41; Pianokwintet op. 44. Christian Zacharias met het Leipziger kwartet. MDG MDG 307.1610-2 (2 cd’s, 1u 46’14”). 2009
Vergeleken met de commerciële heisa die wordt ontketend bij elk Mozart herdenkingsjaar is het in de muziekindustrie maar stilletjes bij de viering van Schumanns tweehonderdste verjaardag in 2010. Vrij onopgemerkt, nogal terloops bundelde EMI de onlangs elders in deze rubriek besproken Grote koorwerken (631.520-2, 9 cd’s) en de niet nader gesignaleerde Orkestwerken (EMI 609.037-2, 4 cd’s), de Kamermuziek (EMI 609.011-2, 5 cd’s) en de Pianowerken (EMI 609.047-2, 6 cd’s). Alles heruitgaven.
Onyx deed een duit in het zakje met de drie vioolsonates door Gringolts en Laul (Onyx ONYX 4053) en met een combinatie van het voor violist Joachim voor viool en piano gearrangeerde celloconcert door Graffin (Onyx ONYX 4062). En RCA leverde een bijdrage met de complete werken voor piano en orkest door Vinoucour (RCA 88697-65877-2).
MDG eert de componist met een bijzondere uitgave van de drie strijkkwartetten. Bijzonder omdat hier voor het eerst van onverkorte uitvoeringen, zonder de in de toelichting verklaarde aanpassingen die op advies van Mendelssohn werden aangebracht en die vooral betrekking hadden op articulatie, frasering en dynamiek te volgen. Opzienbarend zijn de verschillen niet wanneer we vergelijkend luisteren naar het Fine Arts kwartet (Naxos 8.570151), het Eroica kwartet (Harmonia Mundi HMU 90.270, beide met alle drie de werken op 1 cd) of – in nr. 1 en 3 – naar het Zehetmair kwartet (ECM 472.169-2).
Schumanns blijdschap en opluchting nadat zijn vrouw was teruggekeerd van een uitgebreide concerttournee sinds hun huwelijk moet een aanleiding zijn geweest voor het ontplooien van een grote compositorische activiteit, kort na zijn 32ste verjaardag in de zomer van 1842 met onder meer de in dit dubbelalbum
Maar het Leipzigs kwartet (zonder het adjectief Nieuw) dat eerder zorgde voor succesvolle opnamen van o.a. de complete strijkkwartetten van Schubert en kwartetten van Dorati, Milhaud, Ravel en Tailleferre, is optimaal gewapend om deze klus succesvol te klaren. De toon is lieflijk en warm maar pittig, de dynamische grenzen zijn ruim getrokken, het samenspel sluit als een bus en de romantische achtergrond van de muziek wordt recht gedaan. Een toonbeeld van humaan muziek maken met een volkomen natuurlijke expressie.
Het programma wordt geopend met het Pianokwintet, waarin we na lange afwezigheid Christian Zacharias weer te horen krijgen. Het is een cd herhalingsoefening voor hem, want jaren geleden maakte hij van dit werk al een opname met het Cherubini kwartet (EMI 350.819-2). Reden tot vreugde, want zijn inbreng is de moeite als stuwende kracht waard. Het resultaat is een spontaan en geïnspireerd klinkende vertolking die naast eentje van het versterkte Beaux Arts trio (Philips 456.323-2) en Argerich c.s. (EMI 555.484-2) plus de net nieuwe van Le Sage c.s. (Alpha 166) een ereplaats verdient. Maar deze uitgave verdient primair de aandacht vanwege de drie optimaal gespeelde strijkkwartetten.